Kastanjehout: onbekend talent

Tekst: ing. Frank de Groot

Van Vliet Kastanjehout bestaat sinds 1993. Mede-eigenaar Ernst-Jan Damen en collega Dirk Achterberg geven uitleg over de bijzondere winning van kastanjehout in Frankrijk, Engeland en Italië. De kastanje bossen worden al decennia beheerd volgens het hakhoutprincipe. Bij deze vorm van bosteelt worden de bomen iedere vijftien tot twintig jaar net boven de grond gekapt. Vrijwel direct groeien er na de houtkap scheuten uit de boomstronken, die uitgroeien tot volwaardige bomen. Het hout vernieuwt zichzelf dus, zonder dat er aanplant nodig is.

Duurzame cyclus

Het hakhoutbeheer is al vanaf de Romeinse tijd bekend. Door de groei van jonge scheuten vormt het hakhoutperceel al snel een geschikte leefomgeving voor vlinders, vogels, vleermuizen, bloemen en planten. Daarmee zorgt hakhout dus voor biodiversiteit.
De afgezaagde boomstammen worden bij de lokale houtzagerijen gesorteerd, geschild en verwerkt. Hierdoor blijft de werkgelegenheid in het land van herkomst. Van de gekapte boom wordt ook alles gebruikt: zo worden er palen, planken, balken en hekwerken van gemaakt. Het resthout wordt onder andere gebruikt voor papier, houtskool en groene energie. Doordat het hout uit Frankrijk, Engeland en Italië komt, is er geen sprake van grote transportafstanden. Hierdoor blijft de CO2-uitstoot voor transport klein, vergeleken met houtsoorten die van de andere kant van de wereld komen.
De levensduur van onbeschermd kastanjehout in contact met grond is 15 tot 25 jaar. Dat is vergelijkbaar met iroko en taxus. Omdat in die periode de jonge scheuten alweer zijn uitgegroeid tot volwassen bomen, is de levenscyclus rond. Kastanjehout van Van Vliet is dan ook FSC en PEFC gecertificeerd en heeft NL Greenlabel A.

De kastanje bossen worden al decennia beheerd volgens het hakhoutprincipe.

CO2-voetafdruk

Ernst-Jan Damen en Dirk Achterberg tonen vervolgens een berekening van de CO2-voetafdruk van hout: “Gemeenten willen graag de CO2-voetafdruk kunnen kwantificeren. Voor het berekenen van de CO2-uitstoot hebben we gebruik gemaakt van de rekenmethode die afkomstig is uit de norm EN 16449 ‘Wood and wood based products – Calculation of sequestration of atmospheric carbon dioxide’ (NEN, 2014). Hout (afhankelijk van de soort) is een samenstelling van cellulose (40-55%), hemi-cellulose (12-15%), lignine (15-30%) en overige stoffen (2-15%). Hieruit is bepaald dat hout effectief bestaat uit 50% koolstof, 44% zuurstof en 6% waterstof. De rekenmethode is gebaseerd op de atoomgewichten van koolstofdioxide (44) en koolstof (12). Tevens is rekening gehouden met de CO2 die vrijkomt bij het importeren en het zagen van hout.

De CO2-voetafdruk van hout =

Volume van het product * dichtheid hout bij 0% vochtigheid * (44/12*0,5) – CO2-uitstoot bij zagen en importeren van het hout.

Een voorbeeld laat zien dat de Gemeente Utrecht bijvoorbeeld in een jaar tijd door het gebruik van duurzaam Europees hout 8.545.93 kg CO2 bespaart. Bij RCN Vakantiepark Het Grote Bos blijkt de CO2-reductie in 2018 zelfs 20.553,33 kg te zijn.
“Het zou wenselijk zijn wanneer de politiek ook stappen neemt, zoals het stimuleren van de inkoop van duurzaam Europees hout”, aldus beide heren. “De coalitie neigt nu toch naar een CO2-belasting voor bedrijven. Volgens een bericht in maart 2019 in Trouw is CO2-belasting zelfs onontkoombaar. Bedrijven en overheden moeten dan ook bij het inkopen van hout gerelateerde producten verder kijken dan alleen naar keurmerken.”