Eerste asfalt met hergebruikt cellulose

Een nieuw fietspad tussen Leeuwarden en het dorpje Stiens had begin september 2016 de primeur: voor het eerst is hier asfalt aangelegd waarbij herwonnen cellulose uit toiletpapier is gebruikt als afdruipremmer. En bij dit stukje asfalt blijft het niet, want de samenwerkende partijen willen op in ieder geval nog twee andere locaties deze innovatieve samenstelling bij asfaltverwerking gebruiken.
 
In asfaltmengsels die relatief veel bitumen bevatten of in ZOAB + bestaat de kans dat het asfalt gedurende het transport of tijdens het verwerken iets ontmengt. Dit toont zich vaak als vette plekken in steenmastiekasfalt (SMA). Wanneer in een asfaltlaag plaatselijk te weinig bitumen aanwezig is, heeft dit ernstige gevolgen voor de duurzaamheid. Vooral bij lage temperaturen is het asfalt gevoeliger voor schade. Om dat te voorkomen wordt cellulose toegevoegd aan het asfalt als afdruipremmer. ‘Als dat ook nog eens teruggewonnen cellulose uit rioolwater is, dan is het winst voor meer partijen, zoals het waterschap en de civiele aannemers, maar ook voor opdrachtgever provincie Friesland’, aldus Erik Pijlman van KNN Cellulose, één van de initiatiefnemers in het project.
Dit project is niet alleen goed om de circulaire economie in Nederland te stimuleren, maar het blijkt ook qua totale kosten goedkoper te zijn. Pijlman: ‘Op deze manier worden kosten uitgespaard voor slibverwerking. Daarnaast komt de grondstof voor originele afdruipremmers uit Duitsland en dit wordt in de regio geproduceerd. Dat scheelt behoorlijk veel transportkosten.’
 
Green Deal Grondstoffen
De samenwerking is begonnen bij Wetterskip Fryslân. In het kader van het project van de gezamenlijke waterschappen, de Energie- en Grondstoffenfabriek, wordt naar duurzamere ketens gekeken. Hiervoor is in 2014 met de ministeries van Economische Zaken en Infrastructuur & Milieu de Green Deal Grondstoffen afgesloten.
‘In de afvalstromen die waterschappen te verwerken krijgen, zit veel toiletpapier’, vertelt Erik Pijlman van KNN Cellulose, één van de initiatiefnemers in dit project. ‘Dit papier is normaal gesproken onderdeel van de slibafvalstroom, die waterschappen moeten verwerken. Dat is een hoge kostenpost voor waterschappen. Daarom is een goedkoper en ook duurzamer alternatief voor die afvalstroom aantrekkelijk. Wij hebben gekeken of het papier opnieuw bruikbaar is als grondstof in andere industrieën.’
 
Mobiele installatie
Eén van de sectoren die direct kansrijk bleek te zijn, is de asfaltindustrie. Hier wordt cellulose zoals gezegd gebruikt als grondstof voor afdruipremmers. Tezamen met de partners STOWA, civiele aannemers Jansma en Roelofs, toeleverancier Esha Infra Solutions en de provincie Friesland is een proefproject opgestart. Met als eerste resultaat de aanleg van een fietssnelweg in opdracht van de provincie tussen Leeuwarden en Stiens, een dorpje ten noorden van de Friese hoofdstad. Pijlman: ‘We hebben daarvoor een innovatieve, tijdelijke installatie aangelegd bij de rwzi van Wetterskip Fryslân in Leeuwarden. In juni hebben we op het terrein van het waterschap in St. Anna Parochie voor het eerst een proefstuk asfalt aangelegd. En het blijkt zo goed te werken dat we afgelopen woensdag 7 september het fietspad hebben aangelegd. Op 15 september is het fietspad officieel geopend.’
 
Aspercentage lager
De installatie zorgt ervoor dat het toiletpapier voldoende wordt gereinigd. Dat is niet alleen nodig voor het proces, maar ook voor de veiligheid van de medewerkers. Tevens wordt het papier geprepareerd om goed in het asfalt te kunnen worden opgenomen. Pijlman: ‘Die reiniging gebeurt zowel chemisch als thermisch. Daarna is het noodzakelijk dat deze gerecycleerde cellulose van hetzelfde niveau is als origineel cellulose. Dat betekent dat het aspercentage niet te hoog moet zijn en er dus niet te veel losse zanddeeltjes in blijven. Uit de eerste testen blijkt dat ons product een hoger cellulose-gehalte heeft dan als er origineel cellulose wordt gebruikt, wat de viscositeit van het asfalt ten goede komt.’
 
Twee andere locaties
De installatie op de rwzi in St. Anne was een tijdelijke, mobiele installatie. Pijlman: ‘Het is de bedoeling dat de mobiele unit op andere rwzi’s kan worden opgezet, zodat ook deze waterschappen hiermee aan de slag kunnen. Verder willen we graag dat de nieuwe asfaltsamenstelling conform de RAW 2015-systematiek in de gww-sector als regulier product kan worden opgenomen. Om dat te realiseren moeten we in drie verschillende projecten aantonen dat het werkt. Het fietspad is het eerste project, dus we zijn nog op zoek naar twee andere locaties.’