Mooi in de winter

Momenteel Mooi
 
Of tuinen en parken in de ‘winterstand’ zijn, heeft alles te maken met hoe we kijken. Het beste is de winterperiode zonder vooroordelen gade te slaan en de ogen goed hun werk te laten doen. Wie goed kijkt, ziet veel. Zeker in de huidige winter die, in ieder geval tot half januari, extreem zacht bleef.

Mahonia x media ‘Winter Sun’

De cultivarnaam laat het al weten; deze Mahonia is een echte winterbloeier. De exacte bloeiperiode hangt overigens af van de weersomstandigheden, dus deze winter was de bloei extra vroeg. M. x media is een kruising tussen M. lomariifolia en M. japonica (syn. M. bealei).  De ouderplant M. lomariifolia is verre van winterhard en daarom is de kruisingsvorm M. x media, zeker in een jong stadium, kwetsbaar bij extreme winterkou. De andere ouderplant, M. japonica, is met name bekend om de blauwpaarse bessen. ‘Hivernant’ is de bekendste variëteit. Hoewel deze Mahonia voornamelijk in de particuliere tuinen is te zien, kan hij zeker een plaats krijgen in het openbaar groen. Met zijn stekelige blad is hij bestand tegen vandalisme.   
 

Gymnocladus dioica

Gymnocladus dioica is een middelgrote boom met een ovaalronde kroon. Van alle bomen loopt hij elk voorjaar als één van de laatste uit, vaak pas in de tweede helft van mei. Het (meestal dubbel) geveerde blad ontwikkelt zich echter in rap tempo en haalt een meter lengte, de breedte is slechts iets minder. Omdat de samengestelde bladeren alleen aan de uiteinden van de takken staan, heeft de boom een transparante kroon. Echter, vooral in de winter is Gymnocladus een bijzondere verschijning. Dan valt hij op met zijn noestige takken, een herkenbaar silhouet dat bij geen andere boom waarneembaar is. Zie het als een architectonische kwaliteit, de boom leent zich daarom prima als aanplant bij gebouwen met een sterke architectuur.
 

Chaenomeles x superba

In de extreem zachte decembermaand was Chaenomeles al helemaal in lentesferen. Hier en daar stonden planten al volop in bloei, zoals deze in blokvorm gesnoeide witbloeier. Normaal gesproken bloeit de dwergkwee pas als de voorjaarszon in sterkte toeneemt, altijd net vóór of gelijktijdig met het uitlopen van het blad. C. x superba kent een grote diversiteit aan cultivars die uiteenlopende eigenschappen van hun ouderplanten hebben meegekregen. Er zijn laagspreidende variëteiten waarvan de donkerrode ‘Crimson and Gold’ veruit de bekendste is. ‘Jet Trail’ is een wit bloeiende bodembedekker en ‘Rowallane’ bloeit met bloedrode bloemen. Een grove brede habitus hebben de donkerrode ‘Fire Dance’ en ‘Nicoline’.
 

Berkenstammen

De berk is niet meer zo hip als vroeger, maar komt langzaam weer terug in de belangstelling. Met name gecombineerd met siergrassen is de boom zowel in de particuliere tuin als openbaar groen steeds vaker te zien. Automatisch denkt iedereen bij een berk aan de witte stam, maar wie in het sortiment duikt, ontdekt de vele verschillen. De decoratieve stam staat echter altijd centraal. Van rechts naar links zijn hier Betula medwediewii (tot 10 m), Betula albosinensis (tot 10 m) en Betula utilis var. jacquemontii (tot 15 m) te zien. Voor de laatste wordt veel gekozen omdat deze de meest opvallende witte stam heeft die na verloop van jaren wat afbladdert. Tegenwoordig is er steeds meer aanbod van meerstammige exemplaren.     
 

5-Sasaella ramosa

Zoals in deze editie te lezen valt, wordt bamboe geleidelijk steeds vaker in het openbaar groen aangeplant. De onverwoestbaarheid, de snelle groei en het eenvoudige onderhoud zijn grote pluspunten. Soorten van Sasa en Sasaella (in de handel nogal eens door elkaar gehaald) zijn prima geschikt als bodembedekker. Met hun snelle groei bedekken ze snel grote oppervlaktes. Aandachtpunt is de niet te stoppen groei van de ondergrondse rhizomen. Wortelbegrenzer of het graven van een ondiepe geul rondom de aanplant is daarom raadzaam. Het onderhoud is makkelijk; na de winter kunnen alle stengels, met al het ingedroogde blad, tot aan de grond worden afgeklepeld. Snelle hergroei is gegarandeerd. 
 

Koelreuteria paniculata

Tot enkele jaren geleden was Koelreuteria een nog onbekende boom. Het tij is echter gekeerd. Mede door de groeiende belangstelling voor meerstammige bomen – waartoe Koelreuteria zich makkelijk laat opkweken – is deze zomerbloeiende boom vaker te zien. Zowel particulieren als gemeenten gebruiken de boom graag als markante blikvanger. In het voorjaar valt de boom op met het bronsachtig gekleurde jonge loof en hartje zomer is er de opvallende bloei met kleine gele bloemen in tot circa 30 cm lange pluimen (paniculata betekent letterlijk bloempluim). In de herfst is er het prachtig geel-oranje verkleurende loof. In de winter valt de boom nog eens op met de talrijke verdroogde, op kleine lampionnetjes gelijkende, blaasvruchten.
 

Rozen met bottels

De zachte aanvang van de winter zorgde voor nabloei bij veel rozen, die in deze periode normaal gesproken alleen nog opvallen met hun bottels. Die bottels blijven soms maandenlang aan de plant en zijn mooi om naar te kijken en, vooral voor vogels, smakelijk om te eten. Bij de sierrozen is R. ‘Bonica’ één van de beste bottelleveranciers, maar uiteraard is er veel meer keuze. Ook bij de botanische rozen is er diversiteit. Bij R. ‘Dagmar Hastrup’ verschijnen de bottels laat in het seizoen, gelijktijdig met de laatste bloemen. De donkerrode bottels bij R. glauca combineren mooi met het paarsgrijze blad. De helderrood bloeiende R. moyesii geranium geeft grote, karmozijnrode, flesvormige bottels. 

Ilex crenata ‘Convexa’

Voor die plaatsen in het openbaar groen die luxe mogen uitstralen. In dit geval een kruispunt waar dagelijks veel stadsinwoners passeren. Het gaat om in bolvorm gekweekte Ilex crenata ‘Convexa’, een langzaam groeiende kleinbladige hulst. Buxus had hier uiteraard ook goed gekund, maar vanwege de schimmelproblemen bij deze populaire plant kiest men vaker voor cultivars van Ilex crenata. ‘Convexa’ is zo’n cultivar die al heel lang op de markt is. ‘Dark Green’ is een recentere introductie die met zijn blad nog sterker op Buxus lijkt. Omdat deze hulst langzaam groeit, is de onderhoudssnoei bescheiden. Eenmaal per jaar is voldoende. Verder is de winterhardheid prima en zorgt de stevige mulchlaag er hier voor dat onkruidgroei niet voor grote problemen zorgt.