‘Het liefst werken we in bouwteamverband’

Tekst: Arie Grevers
Beeld: De Kuiper Infrabouw

De  langste brug die het bedrijf ontworpen, geproduceerd en geplaatst heeft, is een zestig meterlange brug voorzien van nagespannnen liggers.

Hoe kom je aan vakbekwame personeelsleden? Met die vraag worstelen vele ondernemers en een ieder probeert er op zijn manier werk van te maken. De ondernemers in de achterban van MKB INFRA zijn daarop geen uitzondering. Jan-Willem Meerkerk. directeur van De Kuiper Infrabouw in Hardinxveld-Giessendam en bestuurslid van MKB INFRA, herkent het probleem. Maar hij geeft tegelijk aan dat ze tot op heden alle vacatures kunnen invullen. Maar ze moeten er wel meer voor doen dan vroeger.

“In onze regio zijn we gezegend met enkele goede scholen, bijvoorbeeld de vakschool Inframensen, het Gomarus Scholengemeenschap (Hoornbeeck College – vmbo, mbo) en het Gilde VakcollegeTechniek.  Daar werken enthousiasmerende docenten die het vak kunnen overbrengen op de leerlingen. We zien dat het reguliere onderwijs een belangrijke kweekvijver kan zijn voor technisch talent. Dat moet je niet kapotmaken door bedrijfsscholen op te richten. Dergelijke initiatieven leiden slechts tot versnippering en verdere afbrokkeling van het opleidingsniveau. Wij vinden dat een branchevereniging zich sterk moet maken voor een vakopleiding die centraal vanuit het onderwijs georganiseerd is.”

Dat ontslaat bedrijven niet van een opleidingsinspanning. Integendeel zelfs, vindt Jan-Willem: “Bedrijven moeten die structuur ondersteunen. Wij hebben zelf een programma ontwikkeld voor leerlingen die bij ons stage komen lopen. Dat zijn er door de bank genomen continu vijf tot zes die begeleid worden door één van onze medewerkers. Het programma heet DOEL: Daadkrachtig Ontwikkelen En Leren. Daarin zitten taken en opdrachten die ze op school niet meekrijgen. Hoe lees je een tekening? Hoe stel je een laser in? En meer van dat soort activiteiten.”

Aanpak imagoprobleem

Het imago van het infravak is niet optimaal. De bouw- en infrabranche is veel minder populair dan de ict. Het is relatief zwaar werk en als je pech hebt, regent het en moet je in het weekend doorwerken. “Ja, dat is helaas het beeld, terwijl de werkelijkheid zo anders is. We doen er alles aan om dat beeld te kantelen. Door spandoeken met foto’s en laagdrempelige, wervende slogans op onze projecten.”

“Maar ook door scholen te bezoeken en daar ons verhaal te vertellen”, vervolgt Jan-Willem. “Vertellen dat wij met ons bedrijf zorgen voor een goede infrastructuur, schoon oppervlaktewater, drinkwater in de woningen en de afvoer van vuil water via de riolen. Dat zonder onze inspanning de samenleving niet kan functioneren. Daar gaat het om en dat verhaal moeten we keer op keer vertellen. En ook wat er zou gebeuren als de samenleving het zonder onze inspanning zou moeten stellen. Wat er zou gebeuren als de wc niet aangesloten is op het riool, bijvoorbeeld. Dat maatschappelijk relevante verhaal is nog veel te weinig bekend. En daar gaan wij dus de scholen mee in. We laten natuurlijk ook zien aan welke boeiende projecten we werken.”

Het nieuwe gemaal bij het Gelderse Doornenburg is een staaltje techniek dat de harten bij de ontwerpers en uitvoerenden bij De Kuiper Infrabouw sneller doet kloppen.

Nieuw gemaal werkt ook onder water

En het zijn boeiende en vaak gecompliceerde projecten die Jan-Willem en zijn team weten binnen te halen. Een mooi voorbeeld is het gemaal in de uiterwaarden langs het Pannerdensch Kanaal bij het Gelderse Doornenburg. Daar kan het waterpeil variëren van 6,5 meter boven NAP tot wel 14 meter boven NAP. Tot op heden wordt het waterniveau gereguleerd met twee drijvende gemalen. Als het water te hoog komt te staan moeten deze weggevaren worden en in de zomer liggen ze droog. Het systeem doet het niet meer optimaal en moet in opdracht van waterschap Rivierenland vervangen worden door één nieuw vast gemaal dat door het fluctuerende waterpeil onderwater kan komen te staan.

Directeur Jan Willem Meerkerk: “Het hele proces van ontwerp tot oplevering in eigen hand houden en dan laten zien wat we kunnen, dat zit in ons dna en daar gaat ons hart sneller van kloppe

Jan-Willem: “Het is het type uitvraag dat we graag zien: via een ontwerptraject in een openbare aanbesteding wordt een bouwteampartner gecontracteerd. Je presenteert een ontwerp en als dat goed genoeg bevonden is, volgt een tweede fase, waarin de opdracht ons is toegevallen. Vervolgens hebben we een open begroting – in totaal ongeveer 8 miljoen euro – op tafel gelegd. Daar zaten geen gekke dingen in, dus we konden aan de slag.”

De bouw van het gemaal is een technisch en organisatorisch hoogstandje, dat tot stand komt in een bouwput van ongeveer negen meter diep. Dit is een project waar De Kuiper Infrabouw met recht trots op kan zijn. “Een mooie uitdaging, waar wij onze vingers bij aflikken”, zegt Jan-Willem, “en waarin we kunnen laten zien, waar we goed in zijn: complexe civiele constructies gecombineerd met geotechniek, damwanden, palen en werktuigbouwkundige installaties. Alles uitgevoerd met materialen van de hoogste kwaliteit. Ook hebben we eerst de bestaande bodembescherming verwijderd. Het is ons grootste project tot nu toe, een prachtig referentieproject. Het hele proces van ontwerp tot oplevering in eigen hand houden en dan laten zien wat we kunnen, dat zit in ons dna en daar gaat ons hart sneller van kloppen. Puur werkplezier! We zijn geen procestijgers, die gewapend met managementbeheerssystemen en een bataljon juristen een project aanvliegen. Het liefst zitten we met de klant aan tafel om in bouwteamverband gezamenlijk aan een goed eindresultaat te werken.”

Ontwerpend aannemer

Acht jaar geleden heeft De Kuiper Infrabouw de koers uitgezet richting ontwerpend aannemer die meerwaarde wil leveren in het voortraject en die alle touwtjes in eigen hand wil houden. Daarom is er een ontwerpafdeling opgezet, stuurt men de organisatie van de projecten zelf aan en worden betonelementen in de eigen prefabricage hal gemaakt. Hierdoor is het bedrijf onafhankelijk van de planning van de leveranciers van betonelementen. Die aanpak werpt vruchten af en heeft zich vertaald in een verdubbeling van de omzet en verbetering van de marge. Terwijl in die periode de CO₂-uitstoot is gedaald, mede dankzij investeringen in zonnepanelen, aardwarmte, zuinige kranen en elektrische bedrijfsbussen.

Vele opdrachtgevers ervaren inmiddels de meerwaarde van de bouwteam-insteek op projecten. “Neem nou het Hoogheemraadschap Rijnland. Zij hebben heel veel gemalen in beheer. Die moeten gerenoveerd worden. Vroeger werd dat onder UAV gc-contract opgedeeld in clusters en op de laagste prijs openbaar aanbesteed. Dat was op zijn zachts gezegd geen onverdeeld succes. Ze liepen vast op het proces. Anderhalf jaar geleden hebben ze het roer omgegooid en vijf aannemers geselecteerd die samen de klus moeten klaren. Aan hen is onder raamcontract de opdracht gegeven om in vier jaar tijd 80 gemalen te renoveren. En nu zitten we als aannemers en opdrachtgever drie keer per jaar bij elkaar om gezamenlijk de doelstelling en kernwaarde te bepalen. Deze aanpak werkt bijzonder goed.”

Brug van zestig meter lang

De verandering in het denken bij Rijnland staat niet op zich. Het is een marktbrede tendens. Samenwerking in bouwteamverband wint het van gunnen op de laagste prijs. Zeker bij het leeuwendeel van de werken die De Kuiper Infrabouw uitvoert. En daaronder vallen ook bruggen in soorten en maten.

De  langste brug die het bedrijf tot op heden ontworpen, geproduceerd en geplaatst heeft, is de brug  in Oosterhout (nb). De brug is 60 meter lang en ontsluit het eiland De Zwaaikom, waar woningen ontwikkeld worden. De liggers zijn op de eigen bedrijfslocatie geproduceerd en nagespannen.

Een ander spannend bruggenproject realiseert het bedrijf in Bergschenhoek. Het gaat om een aanbesteding op basis van emvi met de speerpunten circulariteit, bevorderen van biodiversiteit, duurzame innovaties en esthetiek. “We hebben dat vertaald naar een brug die tegelijk een biotoop is voor dieren en planten. Onder de brug is een schuilplaats voor vissen. Vleermuizen vinden een schuilplek in groeven. Er zijn broedplaatsen voor zwaluwen. Eén van de wanden is opgetrokken in kalkhoudend metselwerk. Daar kan vocht intrekken waardoor planten zich gemakkelijk kunnen hechten. We hebben er een ecoloog bijgehaald om het natuur inclusieve karakter van het ontwerp te optimaliseren. En alle ideeën die we hebben ingebracht zijn ook echt gewaardeerd.”

De presentatievideo hebben de ontwerpers van De Kuiper Infrabouw zelf gemaakt. Jan Willem: “Echt geweldig beeldmateriaal. De opdrachtgever zweeft door het project en kan tot op detailniveau alles van nabij bekijken. Het behoeft nauwelijks toelichting.”

Vervangen riolering

Niet minder trots is Jan-Willem op de infrastructurele werken. Bijvoorbeeld de vervanging van de riolering in de Sliedrechtse wijk Vogelbuurt Zuid, een project waar De Kuiper Infrabouw de komende anderhalf jaar werk aan heeft. Er zijn continu tien tot twaalf mensen van De Kuiper Infrabouw betrokken. “Ja, twee tot drie rioolploegen zijn daar dag in dag uit in de weer met tip-top materieel. Ervaren vakmensen die precies weten hoe ze moeten handelen: hoe ze efficiënt en accuraat hun productie halen, hoe om te gaan met verkeersstromen en hoe ze rekening moeten houden met omwonenden en de omgeving.”

Betonelementen komen uit de eigen prefabricage hal. Hierdoor is het bedrijf onafhankelijk van de planning van betonelementenproducenten.

Jan Willem wijst op het belang van het beheersen van meerdere disciplines: “Je spreidt het risico dankzij die langlopende infra-projecten. De kunstwerken vergen enige voorbereiding, maar de plaatsing is vaak een kwestie van een paar weken. En dan is het wachten tot een volgend piekmoment. En daar kan best enige tijd overheen gaan.”

Herinrichting terreinen McDonalds

De Kuiper Infrabouw heeft tevens een aantal bedrijven in de vaste klantenkring. Een hele grote is McDonalds. “We zijn preferred supplier voor het civiele werk plus bekabeling rond een restaurant. En daar zijn we erg blij mee. Goed voor de continuïteit. Zo hebben we van vrijwel alle McDonalds in West-Nederland de driveline verdubbeld.”

De hamburgerketen hanteert hele strakke deadlines. “Wij krijgen een bericht: over acht of twaalf weken gaat het restaurant open en dan moet alles klaar zijn. Dan gaan wij daar heel snel een strakke planning op zetten. Dat vereist dat je snel ruimte moet kunnen vrijmaken in de overall-planning. Mede dankzij de mix van korte en langlopende projecten kunnen we flexibel zijn.”

Kennismaking

De Kuiper Infrabouw is een ontwerpende mkb-aannemer in Hardinxveld-Giessendam en heeft negentig medewerkers in vast dienstverband. Het bedrijf profileert zich op een drietal disciplines:

• Op de eigen ontwerpafdeling werken op dit moment vier ontwerpers. Alle betonconstructies die het bedrijf plaatst, worden hier tot uitvoeringsniveau ontworpen.
• Deze discipline omvat alles wat met riolering en wegen te maken heeft. Denk aan: sanering van bodemverontreiniging, complete rioolreconstructies van woonwijken, voorbelasting projecten, wijk- en terreininrichting.
• Onder deze discipline valt onder meer het realiseren van betonconstructies als bijvoorbeeld riool- en poldergemalen, bruggen (tot middelgroot), viaducten en tunnels, kademuren, gemalen en kleine tunnels en stuwen en vispassages. Deze kunstwerken worden bij voorkeur prefab gemaakt in de eigen productiehal op de bedrijfslocatie in Hardinxveld Giessendam.