Aanbesteden & Aannemen
Bestekswijzigingen
Het gebeurt maar zelden dat bij een werk geen bestekswijzigingen worden opgedragen. Daarbij kunnen veel vragen rijzen en problemen ontstaan. Wie is er bevoegd om bestekswijzigingen op te dragen en is een mondelinge opdracht voldoende? En hoe moet de prijs van een bestekswijziging worden vastgesteld en wat is daarbij het opslagpercentage voor AK, W en R?
Tekst: Pim Herber
Bestekswijzigingen geven vaak aanleiding tot geschillen. Hierboven noemde ik er al een paar, maar die kunnen moeiteloos nog worden aangevuld. Wat moet de aannemer doen als de opdrachtgever niet reageert op de offerte waarmee de aannemer de bestekswijziging heeft geoffreerd? Hoe moet gehandeld worden als de opdrachtgever meent dat het niet om een bestekswijziging gaat, omdat de werkzaamheid onder het bestek valt? Mag de aannemer later opleveren als gevolg van een uitvoeren van een bestekswijziging, et cetera.
Hierna behandel ik een paar veel voorkomende problemen rondom bestekswijzigingen. In de volgende aflevering zal ik weer andere vragen over bestekswijzigingen behandelen.
Wie mag bestekswijziging opdragen?
De UAV bepalen dat de directie UAV bestekswijzigingen mag opdragen. Maar let op: het kan zijn dat de opdrachtgever dat niet wil en daarom heeft bepaald dat alleen hij bestekswijzingen kan opdragen. Dat staat dan in de aannemingsovereenkomst of anders in deel 3 van het RAW-bestek. Ga er dus niet blindelings vanuit dat de directie UAV altijd bevoegd is om bestekswijzigingen op te dragen!
Moet bestekswijziging altijd schriftelijk worden opgedragen?
Ja, de UAV 2012 schrijven voor dat een bestekswijziging schriftelijk wordt opgedragen. De aannemer heeft dus recht op een schriftelijke opdracht. Die opdracht kan ook via een aantekening in het weekrapport of dagboek worden vastgelegd. Ter bescherming van de aannemer wordt wel bepaald dat, als een schriftelijke opdracht ontbreekt, de aannemer toch recht heeft op betaling. Hij moet dan wel bewijzen dat de opdracht mondeling is gegeven. Het zal duidelijk zijn wat ik iedere aannemer adviseer: je hebt recht op een schriftelijke opdracht, dus stop ermee om in mondelinge opdracht bestekswijzigingen uit te voeren! Dat leidt immers alleen maar tot problemen.
Kan aannemer opdracht voor bestekswijziging weigeren?
Nee, uitgangspunt is dat de aannemer verplicht is om bestekswijzigingen uit te voeren. Maar daar zijn natuurlijk grenzen aan. Het kan niet zo zijn dat de opdrachtgever een bestekswijziging opdraagt waardoor het uit te voeren werk wordt gehalveerd. Daarom bepalen de UAV dat, indien het totaal van de bestekswijzigingen dat minder werk oplevert, groter is dan 15 %, de aannemer mag weigeren de bestekswijziging uit te voeren. Hetzelfde geldt bij bestekswijzigingen die meer werk opleveren. Als het saldo van het meer en minder werk als gevolg van bestekswijzigingen boven de 10% uitkomt, kan de aannemer ook weigeren de bestekswijzigingen uit te voeren. In de praktijk doen aannemer bijna geen beroep hierop en treffen zij met opdrachtgevers een nette financiële vergoeding indien deze percentages worden overschreden.
Opdrachtgever meent dat er geen sprake is van bestekswijziging
Met regelmaat doet zich de situatie voor dat de aannemer meent dat sprake is van een bestekswijziging maar de opdrachtgever dit ontkent en stelt dat de werkzaamheid onderdeel is van het bestek. Hoe nu te handelen? Indien de aannemer in zo’n geval weigert de werkzaamheid uit te voeren, ontstaat bijna altijd een forse schadepost bij de opdrachtgever. Indien in een procedure naderhand komt vast te staan dat het standpunt van de opdrachtgever juist is, zijn de rapen voor de aannemer gaar. Hij heeft dan immers ten onrechte geweigerd de werkzaamheid uit te voeren en dat betekent dat hij alle schade die de opdrachtgever hierdoor heeft geleden, moet vergoeden. Om deze reden is het voor de aannemer verstandig om – natuurlijk met uitdrukkelijke handhaving van zijn standpunt dat sprake is van een bestekswijziging – de betreffende werkzaamheid toch maar uit te voeren. Als dan naderhand in een procedure de opdrachtgever gelijk krijgt, is er geen schade ontstaan die de aannemer moet vergoeden. Indien de aannemer gelijk krijgt, dient de opdrachtgever de aannemer alsnog voor de bestekswijziging te betalen. Alleen wanneer zonneklaar is dat wel degelijk sprake is van een bestekswijziging en de opdrachtgever dus ongelijk heeft, kan de aannemer weigeren de werkzaamheid uit te voeren.
Hoe moet de prijs worden overeengekomen als bestekswijziging direct moet worden uitgevoerd en er dus geen tijd is om vooraf prijsovereenstemming te bereiken?
Als vooraf geen vast bedrag voor de bestekswijziging kan worden overeengekomen, dan zal de aannemer de bestekswijziging in regie, dus op basis van nacalculatie, uitvoeren en vervolgens declareren. Het BW bepaalt dat de aannemer in ieder geval recht heeft op een redelijke vergoeding. Werken in regie heeft wel gevolgen; de aannemer moet alle uren en materialen kunnen verantwoorden en moet de bestekswijziging uiteraard efficiënt uitvoeren. Het is zeer verstandig om de opdrachtgever periodiek inzicht te geven in de financiële stand van zaken rondom de bestekswijziging. Indien de aannemer voor de uitvoering van de bestekswijziging een richtprijs heeft afgegeven, is er sprake van werken in regie, maar moet de aannemer zijn opdrachtgever wel waarschuwen indien hij deze richtprijs met meer dan 10% overschrijdt.
Mag aannemer werk later opleveren als gevolg van uitgevoerde bestekswijzigingen?
Een goede aannemer denkt bij bestekswijzigingen niet alleen aan geld, maar ook aan de tijdsgevolgen van de opgedragen bestekswijziging. Daarom is het voor de aannemer zaak om niet alleen de prijs, maar ook de gevolgen voor de planning te offreren en met de opdrachtgever overeen te komen. Offreert hij alleen de prijs, dan mag de opdrachtgever ervan uitgaan dat de bestekswijziging dus geen gevolgen voor de planning heeft en kan de aannemer naderhand geen termijnverlenging vorderen wegens uitgevoerde bestekswijzigingen.
Vragen?
Als u vragen heeft over dit artikel of belangstelling heeft voor een cursus UAV, UAV GC of aanbestedingsrecht, mail mij dan gerust:
pi********@he****.nl
.