Momenteel Mooi

Einde herfst, begin winter is niet de meest interessante tijd voor het groen. Al het herfstblad is gevallen en voor de winterbloeiers is het nog te vroeg. Wie goed kijkt ontdekt echter nog van alles. Zeker als het gaat om bessen. Diverse planten houden hun bessen vast tot aan de eerste vorst. Opvallend is de diversiteit aan kleuren; van blauw, paars en zwart via geel en wit naar alle tinten oranje, rood en roze.

1 – Symplocos paniculata

De grootste sierwaarde van Symplocos paniculata zit in de saffierblauwe bessen. Een kleur blauw die je bij planten weinig tegenkomt. Zeker niet in de najaarsperiode. Extra is de geelverkleuring van het blad waardoor de bessen nog beter tot hun recht komen. Symplocos is zelfbestuivend, echter om een rijke besdracht te krijgen is het raadzaam om verschillende exemplaren bijeen te zetten. De struiken worden twee meter hoog en hebben een wat open habitus. Stinzenplanten en verwilderende bloembollen groeien graag onder deze semitransparante struik. Symplocos is een makkelijke heester die zon en schaduw verdraagt en prima winterhardheid is. Vroege nachtvorst in de herfst kan de bessen wel wat beschadigen.
 

2 – Ilex verticillata

Gedurende voorjaar en zomer is deze bladverliezende hulst geen echte blikvanger. De kleine vaalwitte bloemen verschijnen in mei en juni tussen het neutraalgroene loof. Niet echt spraakmakend. Pas tegen de tijd dat het blad gaat vallen, verschijnen de vele vuurrode bessen. Aan de kale takken vallen ze op van oktober tot aan de kerst. Rond die periode worden de takken veel bij bloemisten aangeboden. Ilex verticillata is zeer geschikt voor de grote tuin en het openbaar groen. De hoogte van een volgroeide plant bedraagt circa 2 meter. Vochtige grond wordt getolereerd, dus aan de rand van waterpartijen zijn prima grote vakken aan te planten. De plant houdt van zon – liefst niet de hete middagzon – en verdraagt vorst tot maar liefst -30ºC.
 

3 – Cotoneaster salicifolius ‘Willeke’

Er is veel keuze bij Cotoneaster. Het bekendst zijn de bodembekkende soorten en cultivars met een rijke (vroeg)zomerbloei en veel bessen in de herfst. De meeste zijn bladhoudend. Minder bekend – vooral vanwege de risico’s op de gevreesde aantasting bacterievuur – zijn de hoge vormen. Forse struiken die tot zelfs kleine bomen zijn op te snoeien. C. salicifolius ‘Willeke’ is een ziektevrije vorm met groot blad, talrijke witte bloemen in mei en een overdaad aan bessen. Die rode bessen staan in trossen die op hun beurt weer verspreid staan over de iets afhangende twijgen. ‘Willeke’ is een decoratieve blikvanger die weinig bodemeisen stelt en met name in grote groepen goed toepasbaar is in parken en groenstroken.
 

4 – Rosa ‘Bonica’

Rozen zijn voornamelijk geliefd om hun bloemen. De bottels speelden lange tijd een bijrol. Nu bloemisten steeds vaker takken met bottels in hun herfst- en winterboeketten verwerken, stijgt ook de belangstelling voor de bottelrozen in tuin en plantsoen. Behalve mooi voor het menselijk oog zijn de bottels lekker voor veel vogels. Goed dus voor de biodiversiteit. Er is behoorlijk wat keuze. Het bekendst is uiteraard R. rugosa, de Japanse bottelroos of rimpelroos. Fijner dan deze ruige wilde soort is bijvoorbeeld R. ‘Bonica’. Rijk- én doorbloeiend in helderroze. Extra is de goede gezondheid. ‘Bonica’ is een prima roos voor tuin en openbaar groen, met name in groepsbeplanting. De bottels zijn donkerrood en blijven tot in de winter decoratief. 
 

5- Callicarpa bodinieri ‘Profusion’

Callicarpa is geen alledaagse verschijning in het openbaar groen. Toch verdient deze sterke heester wel meer aandacht. De opgaande groeier met gesloten vertakking groeit tot boven de 2 meter hoogte en heeft het op iedere goed doorlatende bodem naar zijn zin. Callicarpa speelt een onopvallende rol – de kleine lila bloemen in de zomer vallen niet echt op – tot in de maand september de vele kleine bessen een felle paarse kleur aannemen. C. bodinieri ‘Profusion’ is de fraaiste cultivar die jaarlijks een gegarandeerde overvloed aan paarse bessen produceert. Die bessen staan verspreid over de takken. Om zo’n massa bessen te krijgen, is het wel raadzaam een paar struiken in de buurt van elkaar te zetten om kruisbestuiving te bevorderen. Als extra is er nog de herfstverkleuring.
 

6-Hedera helix ‘Arborescens’

In het openbaar groen is Hedera een veelgebruikte plant. Wintergroen, sterk en gezond zijn de belangrijkste kwaliteiten. Meestal valt de keuze op de klimmende H. hibernica die als bodembedekker wordt toegepast. Minder vaak wordt de struikvormige H. helix ‘Arborescens’ aangeplant, de volwassen vorm van de eveneens klimmende H. helix. Deze struikklimop is uitermate sterk en gezond en groeit zowel in de zon als in de schaduw. De grondsoort moet, zeker bij een zonnige standplaats, wel voldoende humusrijk zijn om een gezonde uitstraling te behouden. Snoei wordt goed verdragen. Elk voorjaar diep knippen, levert geen problemen op. Aan de nieuwe takken verschijnen in augustus bloemen die worden gevolgd door zwarte bessen.

7- Malus ‘Golden Hornet’

De sierappel is veelal als boom bekend hoewel er wel degelijk ook laag vertakkende heestervormen worden aangeboden. Beide varianten zijn toepasbaar in het openbaar groen waarbij naast de rijke voorjaarsbloei zeker ook de bessen – mini-appeltjes – in de herfst sierwaarde hebben. Sommige soorten vallen daarbij ook nog eens op met een fraaie herfstverkleuring. Noemenswaardig zijn de soorten en cultivars met gele bessen, omdat gele bessen in de herfst eenvoudig weg in de minderheid zijn. Malus ‘Golden Hornet’ is de bekendste vorm met vruchten van enkele centimeters doorsnede. Ze blijven hangen tot ver nadat het blad is gevallen. Bij de eerste nachtvorsten is het gedaan, dan worden ze bruin en vallen af.
 

8-Nandina domestica

Nandina domestica is een wat exclusieve heester voor kleinschalige aanplant in perken en bakken. De wintergroene plant is vooral in de zuidelijke landen veel in het openbaar groen te vinden. Omdat het een zonaanbidder is, doet hij het daar prima. Bij ons is de plant wat kwetsbaar en zijn de aandachtspunten een warme zonnige standplaats en beschutting tegen koude winterwind. Heeft de plant het naar zijn zin dan is er een rijke vroegzomerbloei van witte bloemen in forse piramidevormige pluimen. Meer nog dan de bloemen gaat het bij Nandina echter om de bessen (én herfstverkleuring!). Die bessen zijn klein en kleuren vuurrood. Ze blijven tot ver in de winter opvallen. Voor een goede vruchtzetting is het raadzaam meerdere exemplaren bijeen te zetten.