Aanbesteden: het móet beter!

Een echte doorbraak ten faveure van het mkb heeft de nieuwe Aanbestedingswet nog steeds niet kunnen bewerkstelligen. Rijkswaterstaat doet het in de ogen van opdrachtnemers beter en gemeenten slechter. Het onderhands aanbesteden groeit, het onnodig clusteren neemt weer toe, EMVI blijkt niet zaligmakend en de offertekosten bij EMVI rijzen de pan uit. Dit blijkt uit het onderzoek naar de effecten van de nieuwe Aanbestedingswet, dat USP Marketing Consultancy in opdracht van MKB INFRA heeft gedaan onder opdrachtgevers en opdrachtnemers. De ‘Monitor nieuwe Aanbestedingswet’ is overhandigd aan SP-Tweede Kamerlid Sharon Gesthuizen, tijdens de Ledenvergadering van MKB INFRA in Veenendaal.
 
Opdrachtgevers beoordelen de Nieuwe Aanbestedingswet opnieuw veel positiever dan opdrachtnemers, die steeds kritischer worden. Rijksoverheid en de Waterschappen worden beter beoordeeld, met name op de gegronde redenen wanneer wordt afgeweken van EMVI.
Wel blijkt dat er grote verschillen zijn van opdrachtgever tot opdrachtgever; de ene gemeente is de andere niet. Daarnaast is sprake van een forse verschuiving in de richting van meer onderhands aanbesteden. Vrij logisch volgens MKB INFRA: dit voorkomt ingewikkelde en kostbare aanbestedingsprocedures. Door kleine aanbestedingen meer onderhands te laten verlopen, worden minder kosten gemaakt dan bij een openbare procedure en is de slagingskans van lokale en regionale aannemers hoger. Opdrachtgevers zien in het afgelopen jaar het aandeel in de omzet van regionale en lokale ondernemers toenemen met 23, respectievelijk 21%.
 
Onnodig clusteren neemt weer toe
Opdrachtgevers lijken weer oud gedrag te vertonen door onnodig te clusteren; dit neemt volgens MKB INFRA helaas weer toe van 18% vorig jaar tot 27% nu. Verontrustend is dat maar liefst 18% van de opdrachtnemers aangeeft dat eerst op prijs en dan op kwaliteit wordt beoordeeld. Dat EMVI (Economisch Meest Voordelige Inschrijving) niet zaligmakend is, blijkt uit het feit dat opdrachtgevers en opdrachtnemers bewust kiezen voor aanbesteden op laagste prijs of niet inschrijven.
Bij EMVI komt de perceptie van opdrachtgevers niet overeen met de daadwerkelijke ervaring van opdrachtnemers. Dit zou kunnen komen door de alsmaar stijgende offertekosten; 80% van de opdrachtnemers ziet deze kosten nog steeds stijgen, waarbij de gemiddelde stijging inmiddels 63% bedraagt. Een opdrachtgever denkt bijvoorbeeld dat een offertevergoeding van € 5.000 voldoende is, terwijl de opdrachtnemer daadwerkelijk € 10.000 offertekosten heeft. Sharon Gesthuizen gaf hierop aan zich opnieuw te zullen inzetten onnodige clustering tegen te gaan en te kijken naar oplossingen voor offertekosten.
 
EMVI, tenzij!
EMVI is volgens MKB INFRA op dit moment onbedoeld nog één van de onruststokers in de aanbestedingspraktijk. Voor de hoge offertekosten, het geforceerd verzinnen van criteria die vervolgens tot grote onduidelijkheid leiden en de vele interpretaties die in opdrachtgeversland de ronde doen, moet een oplossing komen. Duidelijkheid over wel of geen EMVI-aanbesteding, kan de aanbestedingspraktijk alleen maar ten goede komen. In dit verband heeft MKB INFRA in het boekje ‘Contract op Maat’ (zie kadertekst) voorstellen gelanceerd wanneer wel of geen EMVI te hanteren. EMVI mag nooit spelbreker worden bij het realiseren van de doelstellingen van de Aanbestedingswet. Voor wat betreft de SP is het echt ‘EMVI, tenzij’ en beslist niet meer.
 
Betere resultaten voor mkb-bedrijven
Overigens is het ook voor MKB INFRA enigszins gissen naar de oorzaken waarom de nieuwe Aanbestedingswet niet tot echte doorbraken heeft geleid. Molens bij een deel van de opdrachtgevers draaien wellicht wat langzaam? MKB INFRA heeft in ieder geval besloten voor de leden cursussen aanbestedingen te organiseren om binnen de kaders en mogelijkheden van de wet grotere stappen te kunnen gaan zetten, die leiden tot betere resultaten voor mkb-bedrijven. Tweede Kamerlid Gesthuizen gaf aan de onderzoeken en praktijkervaringen nog eens grondig te zullen bekijken en bij de evaluatie zeker te bezien hoe het mkb meer aanbestedingsopdrachten kan verkrijgen.
 
 

Contract op maat

 
Onder deze titel heeft MKB INFRA de afgelopen maanden veel tijd en energie gestoken in wat we als kernwaarden van de nieuwe Aanbestedingswet in de merendeels pré-contractuele fase beschouwen. Te weten: Past Performance (Prestatiemeten), EMVI, Tendervergoedingen en Betalingsgedrag. Deze kernwaarden zijn verwoord in het boekje ‘Contract op maat; voorstellen voor een betere mkb-infra-aanbestedingspraktijk’.
 
In het boekje heeft twee jaar praktijkervaring met de Aanbestedingswet zwaar meegewogen. Tevens is gebruik gemaakt van de in opdracht van MKB INFRA door USP uitgevoerde monitoring van de effecten van de Aanbestedingswet op opdrachtgevers en opdrachtnemers. Omdat MKB INFRA veel belang hecht aan een open en vruchtbare discussie met opdrachtgevers, zijn de kernwaarden op rij gezet in het boekje in de hoop hiermee een bijdrage te leveren aan een verdere verbetering van de relaties tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers in het kader van de Aanbestedingswet.
 
Belangstellenden kunnen het boekje opvragen bij het secretariaat van MKB INFRA. Tel. 0318 – 544 905 of mail: secretariaat@mkb-infra.nl.