Onredelijke eisen

Wordt u ook zo moe van onredelijke eisen die gesteld worden bij aanbestedingen? Ik geef cursussen over aanbestedingen en onlangs werd ik geconfronteerd met de volgende eis: ‘de gemeente X heeft duurzaamheid hoog in het vaandel en stelt als eis dat de cursusleider met het openbaar vervoer of per fiets naar de cursuslocatie komt (in de nota van inlichtingen heb ik de vraag gesteld of een e-bike toegestaan is).
 
Maar goed nieuws, er is licht in de duisternis. In het verleden zeiden rechters eigenlijk dat onredelijke eisen niet bestonden. Als een aanbestedende dienst een onredelijke eis stelde zou er immers niemand inschrijven, dat was de achterliggende gedachte. De rechtbank Oost-Brabant (ECLI:NL:RBOBR:2013:5745) formuleerde dat heel duidelijk in 2013:
‘Al die potentiële inschrijvers, ook Veolia, hebben de vrijheid om al dan niet in te schrijven. Niemand verplicht hen daartoe. Daarin ligt ook voor de Provincie een risico. Zonder serieuze inschrijving(en) mislukt de aanbesteding’.
Kortom, onredelijke eisen bestaan niet. Deze rechter vergat voor het gemak dat er bedrijven bestaan die gewoon op alles ‘ja’ zeggen en verder wel zien wat ervan komt. Wij noemen dit de aanbestedingscowboys. Het Gerechtshof in Den Haag heeft nu echter duidelijk gesteld dat het neerleggen van alle risico’s bij de opdrachtnemer bij een aanbesteding voor jeugdhulp niet proportioneel is en dus niet mag. Dit zal veel aannemers als muziek in de oren klinken. Het ging hier weliswaar niet om een bouw-aanbesteding, maar het principe is hetzelfde.
Het hof zegt: ‘Het volledig neerleggen van alle risico’s bij de opdrachtnemer acht het hof dan ook, met de voorzieningenrechter, onder die omstandigheden niet proportioneel.’ Het feit dat anderen wel hebben ingeschreven vindt het hof ook geen punt: ‘Het hof komt niet tot een andere conclusie op grond van het feit dat er behalve het Consortium, andere partijen hebben ingeschreven.’
Ik ben hier heel blij mee. Onlangs droomde ik dat ik de volgende eis in een aanbesteding voor cursussen zag: ‘De gemeente X probeert in zijn aanbestedingsbeleid het dierenwelzijn een prominente rol te geven. Het verdient aanbeveling dat de in te huren cursusleider minimaal vegetariër, maar liefst veganist is.’
 
Theo van der Linden
Directeur VDLC, uitgeverij/opleidingsinstituut die/dat zich uitsluitend richt op informatie over (Europese) aanbestedingen.