Groen licht voor Noorse scheepstunnel

Om de beruchte kustwateren rondom het Noorse Schiereiland Stad te omzeilen, gaat Noorwegen een scheepstunnel bouwen. Daartoe hebben de Noorse kustwacht en de Noorse overheid op 2 maart de financiering van de ongeveer 190 miljoen euro kostende tunnel goedgekeurd. De tunnel wordt gebouwd op het smalste deel van het Schiereiland en is 1,7 kilometer lang.
 
De tunnel moet 36 meter breed en 49 meter hoog worden, met een diepgang van 12 meter. Kustvaartschepen tot 16.000 ton moeten erdoor kunnen. De tunnel gaat door 350 meter hoge rotsen. En dat is geen eenvoudige opgave: de bouwers moet daarvoor 3 miljoen kubieke meter massief graniet uithakken en 8 miljoen ton gesteente verplaatsen.
Twee ploegen zullen aan beide zijden beginnen met boren van de bovenzijde van de tunnel. De tunnelboog wordt afgewerkt met gewapend beton. Vervolgens zullen de bouwploegen de tunnel laag voor laag uitdiepen. Schepen zullen het uitgehakte puin –brokken graniet van zo’n 20 ton– afvoeren. Aan beide uiteinden laten de tunnelbouwers een granieten wand van 3 meter dik staan om het water buiten te houden. Pas als de hele tunnel is uitgehakt, verwijderen ze deze tijdelijke dam. Het water stroomt vervolgens naar binnen.
Opvallend is dat de tunnel de reis rondom het schiereiland nauwelijks verkort: de tunnel moet de kustvaart in het gebied vooral veiliger maken. De wateren rondom het schiereiland Stad worden niet beschermd door eilandjes voor de kust, kennen zo'n 100 stormdagen per jaar en er heersen verraderlijke getijdenstromingen en golven. Sinds de Tweede Wereldoorlog kwamen 33 mensen om bij scheepsongelukken in het gebied.
 
Oud idee
De problemen met de scheepvaart rond het schiereiland Stadlandet zijn niet van vandaag of gisteren. Al in 1870 werden de eerste plannen geopperd om de bocht af te snijden met een scheepstunnel dwars door het schiereiland.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkten de Duitsers een plan uit om een tunnel te bouwen op exact dezelfde locatie die nu in beeld is. Het idee kwam geregeld ter sprake, maar de opeenvolgende regeringen veegden de plannen keer op keer van tafel. De infrastructuur voor het wegverkeer kreeg voorrang. Het zou tot 1985 duren voordat de plannen voor een tunnel tussen de Moldefjord en de Kjodepollen –een deel van de Vanylvsfjord– serieuzer vorm zouden krijgen.
Kystverket, de Noorse rijkswaterstaat, presenteerde twee jaar geleden samen met architectenbureau Snohetta het voorliggende plan om de eerste scheepstunnel ter wereld te bouwen. Inmiddels is het ontwerp zover gerijpt dat de Noorse regering de zogeheten Stad-scheepstunnel eerder deze maand heeft opgenomen in het nationale transportplan.
De bouw zal in 2019 van start gaan. Voor een bedrag van 2,7 miljard Noorse kroon –omgerekend zo’n 300 miljoen euro– denkt de dienst de klus te kunnen klaren. Cruiseschepen, coasters en kleinere vaartuigen tot 21,5 meter breed moeten er vanaf 2023 gratis gebruik van kunnen maken. Elke dag zijn er zo’n honderd passages mogelijk.