Nederland wordt steeds mobieler. Althans, op ICT-gebied. Een ontwikkeling die ook in het openbaar groen duidelijk merkbaar is. Gemak, efficiency en inzicht zijn de grootste voordelen van (groen)automatisering. Iedereen is het erover eens: als de openbare ruimte van goede kwaliteit is heeft dit louter positieve invloeden. Groen vertegenwoordigt hierin een grote waarde. De uitdagingen liggen vooral op het vlak van hoe goede kwaliteit te combineren met betaalbaarheid. De combinatie van groen en techniek biedt kansen.
 
Tijdens de praktijksessie van de deelnemers aan de City Deal 'Groene en blauwe waarden in de stad' begin oktober – op initiatief van NVTL en Branchevereniging VHG – gingen vertegenwoordigers van gemeenten, kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en ondernemers met elkaar in gesprek over het inzichtelijk maken van de baten van groen. Hoe breng je vraag en aanbod van data bij elkaar? En hoe sluit dit aan op de behoeften van de gebruikers, zoals gemeenten. Wat hebben zij in verschillende stadia van het plan- en ontwikkelingsproces nodig? Hans Dekker (NVTL) presenteerde er een planning en ontwerpmodel voor ‘datagestuurd ontwerpen’. “Er is heel veel data beschikbaar. Het gaat erom dat we een brug slaan naar de vraag van gemeenten in de planvorming en –ontwikkeling”, vertelt hij.
Ton de Nijs (RIVM) gaf een toelichting op de ontwikkeling van de huidige tools TEEB-Stad en Atlas Natuurlijk Kapitaal. TEEB staat voor the Economics of Ecosystems and Biodiversity (TEEB) en is een internationale studie naar de economische betekenis van biodiversiteit en ecosysteemdiensten geïnitieerd door de Verenigde Naties. De Atlas Natuurlijk Kapitaal (ANK) geeft informatie over de aard en samenstelling van het natuurlijk kapitaal in Nederland. Deze informatie is beschikbaar gesteld door kennisinstituten zoals Deltares, Alterra, het LEI, BIJ12 en het RIVM. Door beide tools te bundelen en ze verder te ontwikkelen kan het gebruik ervan bij de planvorming worden gestimuleerd. Ook wordt beoogd de tool vaker in te zetten in de communicatie naar de baathouders van het groen. “We zijn nu zo ver dat we per locatie kunnen zien wat de baten kunnen zijn. Die informatie kan helpen om inzicht te krijgen in de effecten van diverse opties. De kwaliteit van het groen is van invloed op die baten. Ook dat zit in de tool.”
 
Rust in de tent
John Willemsen is als mede-oprichter en commercieel directeur het gezicht van INFOGROEN. Zijn missie: het aanbieden van een compleet spectrum aan automatiseringsoplossingen voor ‘groen en grijs’. Als één van de specialisten in dit vakgebied ontwikkelt en verbetert INFOGROEN continu haar software. Zo biedt het bedrijf naast GroenVision – voor hoveniers, groenvoorzieners en kwekers – sinds dit najaar ook BOR-Vision voor projecten in het BOR(Beheer Openbare Ruimte)-domein. Deze geïntegreerde automatiseringsoplossing omvat modules voor het totale werkproces: van voorcalculatie en budgettering tot en met planning, urenregistratie, nacalculatie, facturatie en rapportages.
“We hebben in de voorbije 30 jaar nogal wat ontwikkelingen meegemaakt”, vertelt John Willemsen. “De ontwikkeling die we nu zien is dat afvalverwerkers ook BOR-taken gaan uitvoeren. Wij zijn van huis uit koppelaars en kunnen met interfaces voor de verbindingen zorgen tussen de diverse systemen die gemeenten, bedrijven en instanties gebruiken. Kort samengevat zorgen wij met onze saaie software dus voor rust in de tent.” In BOR-Vision is het werken met een combinatie van uren mogelijk. Op basis van loonwaarde kunnen SW-uren, werkzaamheden door groenvoorzieners of eigen mensen worden gecalculeerd en geregistreerd. “Zo blijven de kosten van openbaar groen beheersbaar”, vervolgt Willemsen die aangeeft dat de uitvoering centraal staat bij INFOGROEN. “De uitvoering dient het werk optimaal te kunnen doen. De software zorgt ervoor dat het management dit kan volgen.”
 

Integrale aanpak

Er liggen ook links met andere softwareoplossingen. Zo is het mogelijk om met de input vanuit de CO2 prestatieladder de voor- en nacalculaties van diverse uitvoeringsmethodes door te rekenen waarbij de opdrachtgever de keuze heeft. Ook kunnen meldingen zoals via de BuitenBeter App – waarbij inwoners met hun smartphone en foto een melding van de openbare ruimte maken – direct gecommuniceerd worden met de medewerkers van de buitendienst in de betreffende gemeente via de geïntegreerde Vision Mobile oplossing. De toekomst ligt in het integraal beheren en onderhouden van de buitenruimte, denkt Willemsen. “Een medewerker die bijvoorbeeld op een vooraf geplande route aan het vegen is, krijgt een melding van een overvolle prullenbak op zijn route. Als hij die melding vervolgens zelf op kan oppakken, oplossen en afmelden dan hoeft er geen ander busje met een paar mensen te komen. Dat leidt tot een forse besparing. Dát wordt de wereld.”
 

Levende visualisatie

Een aantal partners van Groencollectief Nederland zet 3d visualisatiesoftware in voor het visualiseren van groenplannen voor bedrijven, instellingen en gemeenten. Met de input van Autocad tekeningen, maar eventueel ook vanaf de basis worden groenplannen gevisualiseerd. Met behulp van een 3D animatie krijgen opdrachtgevers zo een reëel beeld van het uiteindelijke resultaat. Robert Homsma, sales manager bij producent TSD Automatisering vertelt: “Je kunt in deze Tuindesigner tool een ontwerp eenvoudig omzetten tot een levende visualisatie waarbij je als het ware kunt rondlopen in de omgeving. Dankzij een korte aanleertijd en relatief weinig inspanningen kun je snel resultaat halen.”
 

Schouwen in het werk

Naast deze 3D oplossing biedt TSD ook KORapp, een tool om beeldbestekken volgens CROW Beeldkwaliteitsystematiek met een (mobiele) app ‘in het werk‘ te schouwen en controleren. “Het keuren van beeldbestekken met mobiele apps neemt dankzij innovaties als KORapp snel toe”, vervolgt Homsma. De KORapp kan apart worden gebruikt, maar vormt met de toepassing KORdesk een complete oplossing waarbij tevens diverse (maatwerk) rapportages kunnen worden samengesteld voor de opdrachtgevers. “De implementatie is eenvoudig, vaak binnen een dag. Bij deze snelle, offline applicatie synchroniseren we, indien van toepassing, de centrale KORdesk database. De complete CROW regelgeving is in de software verwerkt waardoor beheerobjecten efficiënt kunnen worden gemonitord en volgens de richtlijn kunnen worden beoordeeld.”
  
 

Een groenere infrastructuur

‘Voor een leefbare toekomst moet er véél meer bewustwording komen van de waarde van groen. Groen design en techniek dienen samen te zorgen voor een groenere infrastructuur die helpt om steden voor te bereiden op het veranderende klimaat. De innovatieve technieken om groen in te zetten in de beperkte beschikbare ruimte zijn er. Die mogelijkheden moeten we goed in beeld brengen om eigenaren van gebouwen en grond en investeerders bewust te maken van de ongekende mogelijkheden en het belang van investeren in groen en techniek.’
 
Dat zijn de belangrijkste conclusies van het werkatelier dat Branchevereniging VHG, Vereniging Stadswerk Nederland en VVM, netwerk van milieuprofessionals, organiseerden tijdens de Dag van de Openbare Ruimte in oktober. Steden moeten groener worden, maar tegelijk neemt de verstedelijking nog steeds toe. Tijdens het werkatelier werd stilgestaan bij wat groen en techniek voor elkaar kunnen betekenen. Slimme technieken bieden de oplossingen om groen een betere toekomst te geven.
 

Vier problemen

“Voor de groene stad van de toekomst moeten we oplossingen zoeken voor vier problemen: waterbeheer, biodiversiteit, opwarming en het binnenklimaat.” Dat zei Aart Veerman, commercieel directeur van Van der Tol. Zijn bedrijf kent het concept Ecostad, dat oplossingen biedt voor milieu-ecologische problemen binnen grootstedelijke omgevingen. Er valt nu niet méér water, maar er zijn méér intensieve plensbuien. Dat water moet zoveel mogelijk te plaatse worden ‘verwerkt’ door infiltreren, hergebruik van regenwater en verdamping. Biodiversiteit kunnen we bevorderen door meer soorten planten door elkaar te gebruiken. En het versteende oppervlak moet worden bestreden door meer groene oases te maken in de stad.