Project in Beeld
Een complete rotonde in een weekeinde
Traditioneel is de aanleg of reconstructie van een rotonde een hele operatie. De aanleg van een rotonde neemt zo’n vijf weken in beslag. Door de noodzakelijke omleidingen bij een afsluiting geeft dit veel tijdverlies, milieuschade en ergernis bij de gebruikers. In september 2017 is echter de eerste prefab modulaire rotonde gerealiseerd op een druk kruispunt in Ermelo. De aanleg van deze ‘Protonde’ duurde slechts twee dagen.
Ongeveer dertig jaar geleden begon de rotonde in Nederland aan zijn opmars. Inmiddels zijn het er ruim 5.000 en dat aantal groeit gestaag door. Rotondes zijn veiliger dan kruispunten omdat ze het aantal potentiële conflicten tussen verkeersdeelnemers terugbrengen (er is alleen rechtsafslaand verkeer) en de verkeerssnelheid verlagen. Vervanging van een kruispunt door een rotonde zou het aantal ernstige slachtoffers op het betreffende kruispunt met 46% doen afnemen. De doorstroming van het verkeer is op rotondes meestal beter dan op kruispunten, en de uitstoot van gassen en het lawaai nemen af, zeker vergeleken met kruispunten met verkeerslichten. Wel moet rekening gehouden worden met een groter ruimtebeslag.
Een rotonde biedt dus veel voordelen, maar de aanleg is arbeidsintensief. Dat moet sneller en efficiënter kunnen, dachten Leicon Verkeersgeleiding, KWS en de RvB Groep. Na een ontwikkelingstraject van jaren introduceerden deze marktpartijen vorig jaar een prefab rotonde: de Protonde. Deze rotonde is in slechts twee dagen te realiseren: bijvoorbeeld in een weekeinde, wanneer de verkeersdruk veelal minder is. De eerste Protonde is september 2017 in Ermelo opgeleverd. De werkzaamheden startten op vrijdagavond en op maandagochtend vroeg was de rotonde klaar. Niet eerder werd een prefab rotonde zo snel aangelegd.
Ontwikkeling
Leicon Verkeersgeleiding is vijf jaar geleden begonnen met de ontwikkeling van de prefab rotonde. De prefabbetonproducent heeft andere infrapartijen benaderd, zoals KWS en RvB Groep, om mee te denken. De provincie Gelderland zag de mogelijkheden en gaf de kans om een pilot te draaien bij het kruispunt op de N302. In een paar weken tijd zijn met behulp van de lean plan-methodiek alle werkzaamheden zo goed mogelijk voorbereid en strak gepland om aanleg in één weekend mogelijk te maken. Omdat zo’n prefab rotonde nooit eerder werd gebouwd, is van tevoren een 3D-schaalmodel geprint. Zo kon het team oefenen met de beperkte ruimte, als alle partijen tegelijkertijd aan het werk zijn op locatie.
Protonde
Bij een reconstructie (maar nieuwbouw kan natuurlijk ook) wordt in twee dagen de bestaande constructie gesloopt, een nieuwe fundering gerealiseerd en daarop speciaal ontwikkelde prefab betonelementen gelegd. Deze worden inclusief rammelstroken, uitloper én op- en afritten volledig aangesloten op het asfalt. Door een fundering te gebruiken die in zeer korte tijd een hoge druksterkte bereikt, worden onderlinge zettingen vermeden en kunnen de voegverbindingen direct belast worden. Dat is een belangrijke voorwaarde om de rotonde direct na aanleg in gebruik te kunnen nemen. De Protonde is verder een duurzame en circulaire oplossing. Het gebruikte materiaal is geschikt om te recyclen tot betongranulaat. Tevens kunnen de elementen in de toekomst opgenomen worden en op een andere locatie weer geplaatst worden. Ook duurt het omrijden van het verkeer minder lang, waardoor CO2-uitstoot gereduceerd wordt.
Voor de provincie Gelderland was het belangrijk dat deze rotonde in één weekend werd gebouwd. Dit om de verkeershinder zo veel mogelijk te beperken voor weggebruikers, bedrijven en aanwonenden. Behalve tot minder hinder leidde deze aanpak ook tot een veel lagere CO2-uitstoot tijdens de werkzaamheden.
Project Ermelo
De rotonde in Ermelo is gelegen op de N302 de N302 in Ermelo, een drukke doorgaande weg met circa 14.000 vervoersbewegingen per werkdag. De prefab rotonde is geleverd door Leicon en RvB Groep installeerde de elementen. KWS had de regie. De werkzaamheden zijn vrijdagavond om 20.00 gestart en maandagochtend om 06.00 uur afgerond. De rotonde bestaat uit 120 geprefabriceerde betonelementen, waarmee de rammelstrook, rijloper én de op- en afritten opgebouwd zijn. Deze zijn vervolgens aangesloten op het asfalt. De betonelementen van de rijloper zijn 5,25 meter lang en wegen 5.000 kg per stuk. In totaal zijn 48 stuks geproduceerd, geleverd en aangebracht. De betonelementen van de rammelstrook zijn 320 cm lang en wegen 2.770 kg per stuk. Ook hiervan zijn 48 stuks geproduceerd, geleverd en aangebracht. Daarnaast zijn 24 op-en-afritelementen toegepast. Deze betonelementen hebben verschillende afmetingen en gewichten variërend van 2.400 kg tot 4.000 kg per stuk.