Kankerverwekkende bouwweg?
Voor de aanleg van bouwwegen op de bouwplaats wordt vaak menggranulaat (Repac) gebruikt. Er is weinig bekend over de gezondheidseffecten hiervan. De samenstelling hiervan blijkt voor 0,9% tot 2,4% uit respirabele stof te bestaan, waarvan ook een gedeelte respirabele kwartsstof. Afhankelijk van de gebruikte rekenmethode is het percentage respirabel kwartsstof dusdanig hoog dat Repac als een kankerverwekkend mengsel zou moeten worden beschouwd. Dit blijkt uit een onderzoek naar het voorkomen van gevaarlijke stoffen in de bouw.
Veel bouwwegen worden gemaakt met menggranulaat (Repac): een mengsel van gebroken bakstenen en betonpuin. Bij het toepassen van Repac als tijdelijke bouwweg komt, zeker als het langere tijd droog is, veel zichtbaar stof vrij. Niet altijd duidelijk is of het daarbij om een inhaleerbare of een respirabele fractie gaat en of er sprake is van kwartsstof. Ing. Pieter de Boer, adviseur Kenniscentrum bij Aboma en dr. Johan Timmerman, Specialist Arbeidshygiëne bij Volandis, publiceerden januari 2020 hun scriptie ‘HELP! Het MKB bouwbedrijf verzuipt’ – Een onderzoek naar het voorkomen van gevaarlijke stoffen in de bouw. Hierin concluderen ze dat er risico’s zijn bij toepassing van Repac en dat vervolgonderzoek nodig is: “En in de tussentijd kan de bouwsector alvast op zoek naar alternatieven voor Repac.”
Praktijk
Bouwvakkers gaan in de zomer soms met hun stoelen naar buiten om in de zon te kunnen zitten naast/ op een Repac weg. Ook werken ze soms vlak naast de bouwweg. Ze worden dan langere tijd blootgesteld aan de aanwezige kwartsstofdeeltjes. In de Arbocatalogus voor de Bouw- en Infra wordt bij diverse beroepen beschreven dat werknemers blootgesteld kunnen worden aan kwartsstof bij het bewerken van materialen. De blootstelling door gebruik van Repac als bouwweg wordt niet genoemd en derhalve worden hiervoor geen bronmaatregelen voorgesteld.
De onderzoekers verbazen zich over het feit dat asbest golfplaten worden verwijderd met adembescherming, terwijl Repac los gestort en ongebonden wordt achtergelaten op de bouw. Bij asbest golfplaten worden de asbestdeeltjes ook nog door de cement gebonden, maar bij Repac is het kwartsstof niet hechtgebonden aanwezig in het materiaal.
Nat houden van Repac, om stofvorming te beperken.
Conclusies
Als we de fractie deeltjes <5µm als de respirabele fractie zien, dan varieert het massapercentage respirabele stof in de Repacmonsters tussen de 0,9% en 2,4%. Dit lijkt niet veel maar in de praktijk blijkt dat een bouwweg gemiddeld 5 meter breed is en een 20 cm dikke laag Repac bevat. Elke strekkende meter bouwweg bestaat daarmee uit circa één m3 Repac. Uit het feit dat één m3 Repac gemiddeld 1.900 kg weegt, kan afgeleid worden dat een Repac bouwweg per strekkende meter 17-46 kg ongebonden, respirabele stof bevat!
Uit onderzoek van Repac blijkt verder dat het percentage respirabele kwartsstof in de samples varieerde van 0,10 tot 0,22 procent. Omdat het good practice is om bij CMR stoffen (kankerverwekkende) een veilige benadering te kiezen, heeft het de voorkeur van de onderzoekers om Repac als risicovol te beschouwen. “Het is wenselijk om dit te staven met metingen van respirabel kwartsstof in de lucht rond een bouwweg, zowel stationair als persoonlijk bij bouwvakkers die in de nabijheid van een Repac bouwweg werken. Dat is zodoende hun aanbeveling voor vervolgonderzoek naar aanleiding van deze casus. En in de tussentijd kan de bouwsector alvast op zoek naar alternatieven voor Repac.”
Lees het hele onderzoek op www.bronaanpak.nl
