Roulerend regenwater in modern stadspark
In het Grand Parc in Saint-Ouen, net buiten de pérephérique rondom Parijs, staat het roulatiesysteem van opgevangen regenwater centraal. In 2017 ontving het park daarvoor de prestigieuze LILA-award. Overigens mede dankzij de gebruikswaarde voor het publiek, de variatie aan sferen en de aandacht voor biodiversiteit.
Hekwerken staan er amper rondom het park, hier is een deel te zien behorend bij een van de entreepoorten. Op diverse manieren wordt voorkomen dat bezoekers ook ’s nachts het park inkunnen, hier door middel van een ‘ahah’. Deze geul dient tevens om regenwater op te vangen wat daarna ondergronds richting de jardin filtrant stroomt.
Het Grand Parc ligt op een locatie waar de aanwezige industrie plaats moest maken voor moderne woningbouw. Bij de in 2017 gewonnen Landezine International Landscape Award (LILA), prees de jury het opvang-, roulatie- en filtersysteem voor overtollig regenwater. “Al het regenwater wordt hier opgevangen en rondgepompt, overtollig water stroomt de aangrenzende Seine in. En mocht de Seine eens buiten zijn oevers treden, is ook hier ruimte voor gereserveerd”, vertelt Olivier Philippe, mede-oprichter van Bureau AgenceTer dat verantwoordelijk is voor het prijswinnende ontwerp.
Rechts ligt de laaggelegen jardin filtrant voor de opvang van overtollig regenwater uit de omgeving. De beplanting bestaat grotendeels uit inheems soorten waar vogels, egels en insecten zich prima thuis voelen.
Wie het Grand Parc vanuit de nieuwbouwwijken nadert, valt op dat tussen straten en trottoirs smalle stroken groen zijn aangelegd. In het midden zijn deze verlaagd, de hellingen zijn bedekt met doek waarin openingen voor beplanting zijn gemaakt. Bij regenval loopt het overtollige water via het doek de goten in en via de goten gaat het richting het park. Aan de zuidzijde stroomt het eerst door in de bestrating geintegreerde filters. “Phyto-épuration, ofwel een zuiveringssysteem waarbij water van trottoirs en straten door met planten gevulde filters stroomt.” Uiteindelijk komt het gefilterde water terecht in de grote gracht die zich op de zuid- en (gedeeltelijk) oostgrens van het park bevindt.
Aan de zuidkant is de toegang tot het park versperd door een brede gracht. Deze vangt zowel het overtollige regenwater op als water uit de Seine wanneer het peil daarvan stijgt. Rechts is tegen de rand een brede uitsparing gemaakt die dienst doet als zitgelegenheid. Ook hierin is een goot verwerkt om water af te voeren.
Brede cascade
Al het opgevangen, gedeeltelijk gefilterde regenwater rouleert binnen het park. In de hoogst gelegen hoek bevindt zich een pomp die het water omhoog pompt om het via een brede cascade langzaam weer naar de lagere gedeeltes te verplaatsen. Al dit water is beschikbaar voor de beregening van de beplanting in het park. Om daar waterverspilling door verdamping te voorkomen, zijn overal dikke mulchlagen van boomschors en – op de meest zichtbare plekken – versplinterde cocosnootschillen aangebracht. Voor het watergeven van de door omwonenden bijgehouden groententuinen is er een extra tank ingegraven voor opslag. Gevuld is er voldoende water aanwezig voor twee droge zomerweken.
Vanuit de zuidelijke nieuwbouwwijk stroomt het water eerst door de in de bestrating geintegreerde phyto-épuration; zuiveringfilters gevuld met planten. Uiteindelijk komt het gefilterde water terecht in de grote gracht in het park.
Het juryrapport behorend bij de LILA-award prees ook de ecologische waarde van het park. Delen van het park zijn niet toegankelijk voor bezoekers. Ze zijn onder andere afgesloten door gebruik te maken van hoogteverschillen. Binnen deze ruimtes groeien enkel inheemse plantsoorten waartussen vogels en insecten zich thuis voelen. Er zijn schuilplaatsen voor egels aangelegd en de muren die de hoogteverschillen opvangen zijn gemaakt van onregelmatig gevormde natuurstenen waartussen hagedissen zich thuisvoelen. In de voegen groeien ook tal van uitzaaiende vaste planten. Wat betreft de gebuikswaarde prees de jury het grote oppervlak aan groententuinen, de diverse speelruimtes voor kinderen – ingedeeld in leeftijdscategorieën – en de parkdelen waarin bezoekers zich in stilte kunnen terugtrekken.
Regenwater dat op de bestrating van de oostelijk gelegen woonwijk valt, stroomt via smalle, verlaagde groenstroken regelrecht het park in, naar het grote deel omschreven als jardin filtrant.
