Praktijkproef met 100% circulair asfalt

Foto: Dura Vermeer.

Nederland wil in 2050 een circulaire economie zijn. Hiervoor is het Rijksbrede Programma Circulaire Economie ontwikkeld. Rijkswaterstaat wil al in 2030 volledig circulair werken. Ook gemeenten en provincies hebben tegenwoordig duurzame ambities, waardoor de vraag naar innovatieve circulaire oplossingen in onder meer de infrasector toeneemt. Zo wordt er al jaren gewerkt aan de ontwikkeling van circulaire asfaltmengsels. Hierbij was tot enige jaren terug het maximale aandeel gerecycled ‘oud asfalt’ 50 tot 60 procent. Maar er zijn recentelijk ook al pilots gedraaid met 99,5% gerecycled asfalt. De resterende 0,5% is een verjongingsmiddel voor de bitumen dat toegevoegd moet worden.
“Oud asfalt heeft niet de eigenschappen en samenstelling die je wilt in grondstoffen voor nieuw asfalt. Vooral niet als het oud asfalt betreft dat bestaat uit meerdere lagen en/of afkomstig is van verschillende projecten. Je moet dus oud asfalt ‘oogsten’ en goed gescheiden aanleveren. Wij hebben nu mengsels met alleen secundaire bouwstoffen. De circulariteit is daarmee echt 100 procent”, zegt Roland Bouwman, Directeur Asfalt Dura Vermeer Infra Participaties. Deze werkmaatschappij van Dura Vermeer produceert asfalt voor in- en externe opdrachtgevers, maar is onder meer ook gespecialiseerd in het reinigen van vervuilde grond, recyclen van bouwmaterialen en aanbrengen van ondergrondse afvalinzamelsystemen.

Foto: Dura Vermeer.

Samenstelling asfaltmengsel

“Het circulair asfalt bestaat volledig uit secundaire bouwstoffen. Er worden geen nieuwe ‘virgin’ bouwstoffen toegevoegd. Daarom kunnen we als eerste in de markt dit mengsel echt 100% circulair noemen”, zegt Bouwman. Het mengsel bevat 32,5 % eco zand en eco granulaat dat vrijkomt bij de thermische reiniging van teerhoudend asfalt (TAG), 65 % asfaltgranulaat en 2,5 % bitumenhoudende dakbedekking afkomstig van sloopdaken. “De kwaliteit van het asfaltmengsel is hoog omdat we de samenstelling bij de productie kunnen beïnvloeden. Dit in tegenstelling tot een zogenoemde 100% Partiële Recycling (PR), waarbij de kwaliteit volledig afhangt van het vrijgekomen gefreesde materiaal van een oude weg. Daarbij bestaat het gefreesde materiaal veelal uit meerdere deklagen, zoals onder-, tussen- en toplaag, dus kun je nergens meer op sturen.”
Vooral de 2,5% bitumenhoudende dakbedekking vervult een belangrijke rol, doordat het fungeert als verjongingsmiddel, waardoor het asfaltmengsel zijn gunstige eigenschappen bij verwerking en verdichting behoudt. “Dat maakt dit mengsel constructief en in levensduur minimaal gelijkwaardig aan bestaande mengsels. Ook valt de samenstelling binnen de eisen van het Bouwstoffenbesluit en de zogenoemde OPWA-lijst (Omschrijving Productgroep Warm Asfalt, red.). Zo stelt de OPWA-lijst een maximaal aandeel Roof2Road van 2,5 %”, aldus Bouwman.

Een belangrijk rol speelt de 2,5% bitumenhoudende dakbedekking in het asfaltmengsel. Deze ‘grondstof’ is afkomstig van Roof2Road (R2R), het bedrijf dat van bitumineuze dakbedekkingen nieuwe grondstoffen maakt. Foto: R2R.

Roof2Road

Een belangrijk rol speelt dus de 2,5% bitumenhoudende dakbedekking in het asfaltmengsel. Deze ‘grondstof’ is afkomstig van Roof2Road (R2R: zie ook artikel elders in deze uitgave), het bedrijf dat van bitumineuze dakbedekkingen nieuwe grondstoffen maakt. Dat zijn deels grondstoffen voor nieuwe dakrollen (Roof2Roof), maar óók grondstoffen voor nieuwe milieuvriendelijke asfaltwegen: Roof2Road.
Bouwman: “Het bijzondere is dat er niet alleen milieuwinst wordt geboekt. De kwaliteit van het asfalt verbetert namelijk door de hoogwaardige eigenschappen van het gemodificeerde bitumen van dakbedekking. Aan bitumen dakbedekking worden namelijk hoge eisen gesteld wat betreft levensduur, veroudering en flexibiliteit. Voor de productie van dakrollen wordt daarom bitumen gebruikt met hoogwaardige polymeren. De standaard polymeerbitumen die aan asfaltcentrales worden geleverd hebben een andere kwaliteit dan de polymeerbitumen die voor dakrollen is ontwikkeld en wordt gebruikt. Door recycling van dakbitumen in asfalt worden deze hoogwaardige polymeerbitumen ook beschikbaar voor de wegenbouw. Met als resultaat: beter asfalt, dat minder last heeft van spoor- en scheurvorming.”
Het mooie van het gebruik van gerecyclede bitumineuze dakbedekking is niet alleen dat de kwaliteit van asfalt verbetert, maar ook dat de recyclebaarheid van asfalt behouden blijft voor de toekomst. Daarnaast zijn de MKI-scores van deze producten extreem laag in vergelijking met regulier asfaltbitumen, zodat duurzaamheid wordt beloond bij aanbestedingen.
Roof2Road geeft een CE-markering af op gerecyclede bitumen voor de wegenbouw. Deze is afgegeven door KIWA Nederland. Met de CE-markering kan het gerecyclede bitumen binnen Europa breed worden ingezet voor de productie van circulair en duurzaam asfalt.

Dezelfde kosten

Het 200 meter lange proefvak in Zwanenburg wordt samen met hoofdaannemer Fronik Infra uitgevoerd. Het betreft de reconstructie van een weg en asfaltverharding in de straat Seevank in Zwanenburg. De weg wordt zes jaar lang gemonitord en in de praktijk getest. Bouwman is blij met de kans het nieuwe mengsel in de praktijk te testen: “We hergebruiken waardevolle bitumen van oude daken in plaats van te verbranden. Dat betekent een upcycling van asfaltwegen en een hogere trede op de ladder van circulariteit. Een betere kwaliteit asfalt tegen dezelfde kosten als de reguliere niet-circulaire mengsels. De komende jaren gaan we in de praktijk testen en monitoren.”
Jos Ruigrok, adviseur Duurzaamheid bij de gemeente Haarlemmermeer, werkt graag mee aan dit project: “We zijn als gemeente aangesloten bij ketenoverleggen met opdrachtnemers en leveranciers om daarmee een bijdrage te leveren aan nieuwe duurzame oplossingen. Zo zijn we ook actief betrokken bij de ‘betonketen regio Amsterdam’ en de ‘asfaltketen Noord-Nederland’. Als eigenaar van de openbare ruimte geven we partijen graag de ruimte om innovaties in de praktijk te testen. Zoals dit nieuwe asfaltmengsel. Het project Kinheim-Seevank is momenteel in uitvoering en past qua tijd en omvang perfect in ons ‘straatje’. Fronik Infra heeft het project Kinheim-Seevank mede door zijn duurzaamheidsmaatregelen in de uitvoering binnengehaald. Zo wordt ook de openbare ruimte klimaatadaptief ingericht. Het nieuwe asfaltmengsel van Dura Vermeer is wat ons betreft de kers op de taart.”

Toekomst

Bij het project in Zwanenburg worden de onder- en tussenlaag met het circulaire asfaltmengsel uitgevoerd. Door de zware eisen die aan een toplaag worden gesteld, is deze stap nog even uitgesteld. “Maar de ontwikkelingen gaan snel. We hopen in de zomer al een pilotproject uit te voeren met een toplaag uit honderd procent circulair asfalt. Als dat goed gaat komt het 100 procent circulaire asfaltmengsel in het derde kwartaal 2021 op de markt”, verklapt Bouwman alvast.
Is het circulaire asfaltmengsel niet duurder dan traditioneel asfalt? “Als we alle oude asfaltlagen selectief verwijderen en apart aanleveren, kunnen we nog meer circulaire asfaltmengsels aanbieden. Doordat het oude asfalt dan de gewenste samenstelling heeft voor de toepassing, kan dit zelfs kostenneutraal”, aldus de asfaltdeskundige. “Zo zal in de toekomst de aannemer die asfalt recyclet, geen stortkosten meer hoeven te betalen. Sterker nog: afval wordt grondstof, dus levert dat zelfs geld op! Maar die markt zal nog wel gaan bewegen, denk ik. Als de stortkosten verder stijgen, zal er meer selectief gerecycled asfalt op de markt komen en kunnen de prijzen weer dalen.”

Veel animo

Bouwman verwacht veel belangstelling bij gemeenten, provincies en hopelijk ook Rijkswaterstaat: “De duurzaamheidsambities bij de overheden zijn groot, dus het gaat niet alleen maar over de goedkoopste oplossing. Ik hoop ook dat Rijkswaterstaat zich nog meer openstelt voor dit soort ontwikkelingen. Rijkswaterstaat wil aanvullende testen om een product goedgekeurd te krijgen voor rijkswegen. Begrijpelijk, maar het moet niet remmend gaan werken op innovatie. Voor je het weet is het al 2030.”
Maar is er wel voldoende aanbod als de vraag stijgt? “Ja, daar ligt natuurlijk nog een grote uitdaging. Potentieel is er genoeg voorraad als je kijkt hoeveel kilometer het wegennet in Nederland omvat en hoeveel bitumen er nog op daken ligt. De inzameling zal geoptimaliseerd moeten worden. Ook moeten we niet langer slopen, maar grondstoffen winnen of oogsten. Bij deze ‘urban mining’ moet er extra aandacht zijn voor het gescheiden houden van verschillende lagen en materialen. Hoe beter de scheiding, hoe meer het oplevert. Het verwijderen van oude asfaltlagen zal daardoor iets meer tijd vragen, waardoor de ‘sloopkosten’ zullen stijgen. Het is belangrijk dat opdrachtgevers een gelijk speelveld creëren door in de uitvraag ook rekening te houden met circulair werken.”