Groene oplossingen voor onkruidbestrijding

Artikel delen

Onkruid tussen de bestrating: het is voor velen een bron van ergernis. Het bestrijden ervan is een tijdrovend en energieslurpend karwei. Oplossingen zijn er gelukkig ook. Groene oplossingen, die ervoor zorgen dat onkruid geen kans krijgt én tegelijkertijd bijdragen aan meer verkoeling, biodiversiteit en een prettiger straatbeeld.

Tekst: Kim van der Leest en Annemieke Bos i.o.v. VHG

onkruid

Foto: Griffioen Wassenaar.

Groene oplossingen vormen een geschikt alternatief voor het gebruik van chemische onkruidbestrijdingsmiddelen. Het gebruik daarvan op verharding en in overig groen is sinds 2016 verboden. Sindsdien wordt op steeds meer plaatsen mechanische én natuurlijke onkruidbestrijding toegepast.

Steen alleen waar nodig

Voor opdrachtgevers lijkt verharding vaak goedkoper en makkelijker te onderhouden dan groen. Dat is een mythe. Stenen moeten duurzaam gereinigd worden van onkruid door borstelen, branden of het gebruik van heet water. Beter is het om de bodem alleen te verharden waar dat echt nodig is. Door overbodige tegels te verwijderen, komt er meer ruimte voor meer biodiversiteit en waterberging. Het is dan wel zaak om de stenen te vervangen door beplanting, want kale bodems zijn gevoelig voor uitdroging en erosie door water en wind. Ook ongewenste planten krijgen er vrij spel.

Bedekte boomspiegels

Een boomspiegel die bedekt is met groen, gaat ongewenste planten tegen en neemt bovendien extra water op. Door te kiezen voor vaste planten in plaats van gras of heesters, is er minder kans op beschadiging van de wortels door werkzaamheden. Er zijn ook kant-en-klare groenblijvende matten met bodembedekkers die geschikt zijn voor plekken onder bomen.

Meer bodem bedekken

onkruid

Stro-pellets als bodembedekker bij aanplant. Stropellets zijn gemaakt van tarwestro en werken prima tegen onkruid in plantsoenen. Door de korstvorming waait het niet weg, houdt het licht tegen en kunnen zaadjes niet ontkiemen. Water en voedingsstoffen worden wel doorgelaten. Andere mooie voorbeelden voor biobased bodembedekking zijn houtsnippers of perzikstenen. Foto: Normeco.

Bodembedekkers geven onkruid weinig kans. Hoe groter de potmaat en robuuster de beplanting, hoe sneller de bodem is dichtgegroeid. Meer planten plaatsen per vierkante meter helpt natuurlijk ook. Als het niet anders kan; bedek dan de kale bodem (tijdelijk) met natuurlijke materialen.

Bodembedekkers zoals sedum vragen minimaal onderhoud. Het grote voordeel daarvan is dat er minder vaak (delen van) wegen moeten worden afgezet voor onderhoudswerk.

fietstunnel

Fietstunnel Naaldwijk. Foto: Sempergreen

Vaste planten

Het toepassen van vaste planten is een goede manier om het onderhoud te verminderen. Er is een vaste planten assortiment beschikbaar dat snel dichtgroeit en onkruidgroei onderdrukt. Prairiebeplanting bijvoorbeeld, bestaat uit kleurrijke sterke vaste planten en siergrassen en is zeer geschikt voor zonnige plaatsen. De beplanting wordt in een laag lavasteen geplant. Deze laag is onkruidwerend en houdt water vast.

spijkerkwartier arnhem

Spijkerkwartier, Arnhem. Aanleg aantrekkelijke kleurrijke prairiebeplanting van vaste planten in lavasteen. Geveltuintjes en een groenstrook als afscheiding tussen voetgangers en autoverkeer. Foto: Sipke Terpstra/Lageschaar Vaste planten.

Gezonde grasvelden

Voor een gezond grasveld is het belangrijk dat de grasplant optimaal en diep wortelt in een gezonde bodem. Daarmee is de grasmat bestand tegen wisselende klimaatomstandigheden en ziekten en plagen. Ook wordt de groei van onkruid beperkt.

Grasvelden voor recreatief gebruik kunnen best ook wat bloeiende beplanting bevatten, zoals klaver. Klaver kan stikstof binden en gaat een samenwerking aan met bodemschimmels die de bodemstructuur verbeteren.  Klaver in het gras is dus een natuurlijke groenbemester die ook nog eens goed is voor hommels, bijen en vlinders!

klaver

Klaver in het gras geeft veel meerwaarde. Foto: Anthonie Stip.

Gewenst of ongewenst?

Er blijft tegenwoordig meer onkruid staan in de bebouwde omgeving. Sommige mensen storen zich hieraan en vinden dit slordig. Anderen zien juist de schoonheid en meerwaarde ervan. Wilde stoepplantjes zijn belangrijk voor verkoeling en als voedselbron voor bestuivers en vogels.

botanisch stoepkrijten

Botanisch stoepkrijten – met stoepkrijt de naam bij plantjes schrijven – is een manier om passanten op de planten te wijzen en ze op een leuke manier plantennamen te leren. Mensen krijgen bovendien een interessante nieuwe kijk op hun eigen omgeving: wat er groeit en bloeit. Helpt kinderen om plezier te krijgen in de natuur. Foto: Hortus Leiden.

Lange termijn

Langetermijn afspraken voor onderhoud en beheer zijn een win-winsituatie voor opdrachtgever en groenprofessional. De groenprofessional heeft kennis van het sortiment en adviseert over de juiste plant op de juiste plaats. Dat leidt op korte én langere termijn tot betere resultaten: minder onkruid en vervanging en dus ook kostenbesparing.

De Levende Openbare Ruimte: goed voor klimaat, natuur, mens en economie

Al deze informatie en voorbeelden zijn terug te vinden in de VHG-handleiding De Levende Openbare Ruimte. Deze handleiding, met meer dan 500 praktijkvoorbeelden, biedt veel inspiratie om groen in te zetten om de kwaliteit van de openbare ruimte te verbeteren. Handige tips vindt u ook in de VHG Greenpaper ‘Groene oplossingen voor gezonde natuurinclusieve sportaccommodaties’.

Je kunt de handleiding en greenpaper via de zoekfunctie op www.vhg.org vinden. Of zoek via het menu (rechtsboven) bij ‘Hulpmiddelen’.