Veiligheid kunstwerken onder druk

Tekst: ing. Frank de Groot
Beeld: A-Quin

Een mooi recent project zijn de conditiemetingen van de provinciale vaarwegen in Zuid-Holland. In opdracht van Gebroeders van der Lee is een nulmeting uitgevoerd aan de hand van de norm NEN 2767-4. “We zijn vooral bekend van inspectie en onderhoudsadvies van met name bewegende kunstwerken, zoals bruggen en sluizen, maar ook tunnels. Hierbij spelen ook de elektrotechnische, werktuigbouwkundige en verkeersregelinstallaties een belangrijke rol. Een storing in deze installaties zullen het kunstwerk niet doen instorten. Maar een brug die open blijft staan, of een door elektrotechnische storing afgesloten tunnel, zullen al gauw leiden tot een verkeersinfarct, met alle gevolgen van dien”, legt Barend de Waal Malefijt uit.

Kennispartner

Volgens Barend beperken inspectie en advies zich niet tot de beton- en/of staalconstructie: “We kunnen het hele kunstwerk beoordelen, inclusief dilataties, asfalt, geleiderails en wat er verder aan vast zit. Zien we bijvoorbeeld uitspoelingen in de grond en/of het talud, dan zoeken we ook naar de oorzaak.”

Inspectie van kunstwerken is volgens de projectleider hard nodig. Veel van onze huidige kunstwerken zijn in de jaren ‘60 en ‘70 gebouwd waardoor deze al aanzienlijk gevorderd zijn in het verouderingsproces. “Ze storten niet gelijk in, maar de veiligheidsmarge neemt wel af. Daarom is het van belang om periodiek te inspecteren om het verouderingsproces scherp in de gaten te houden zodat kritische schades alvorens falen inzichtelijk worden gemaakt. Dergelijke schades kunnen eventueel met een kleine investering hersteld worden, zodat levensduren gegarandeerd kunnen worden.”

Onderhoud

Vaak kost het maar weinig moeite om de constructieve veiligheid van stadsbruggen te bewaken. “Zo ontstaan er bijvoorbeeld problemen door inwatering, doordat hemelwaterafvoeren verstopt zitten met blad, zand en vuil. Rij er een keer extra langs en voorkom verstopping. Schades voorkomen is altijd beter dan schades herstellen. Als je uitspoelingen in het talud ziet, dan weet je al dat je alert moet zijn. Ook de onderzijde van stadsbruggen en duikers verdienen de aandacht. Bij lage bruggen zie je de onderkant niet en moet je toch echt met een boot of waadpak de onderzijde inspecteren.”

Constructieve veiligheid

Een grootschalig probleem voor veel oude bruggen en viaducten in Nederland is de dimensionering. Barend: “Ze zijn toentertijd ontworpen op de toen geldende verkeersnormen, gebaseerd op de toen bekende verkeersbelastingen, met aannames voor wat betreft toekomstige verkeersprognoses. Technische ontwikkelingen hebben tot intensievere verkeersintensiteit geleidt, vrachtwagens die zwaardere lasten vervoeren. Kortom; de lasten van nu zijn niet de lasten van vroeger. Het is dus belangrijk dat er reguliere inspecties plaatsvinden zodat passende maatregelen genomen kunnen worden.”

Volgens Barend zijn er gelukkig steeds meer gemeenten die aandacht vragen voor hun stadsbruggen: “We doen eerst een visuele inspectie. Vervolgens kan er nader onderzoek plaatsvinden als we schade ontdekken. Als ingrijpen noodzakelijk is, komen we met een advies voor levensduur verlengende maatregelen. Desnoods kunnen we ook de uitvoering begeleiden.”

Bij het advies worden ook de ontwikkelingen in de toekomst meegewogen. Neemt de verkeersdruk verder toe? Wordt de brug in de nabije toekomst vernieuwd, verbreed of verandert de functie? “Het is kapitaalvernietiging om nu een brug compleet te renoveren, terwijl deze over tien jaar wordt vervangen. Zorg dan dat die brug tot die tijd constructief veilig is.”

Databeheer

Binnen het databeheer komt digitalisering steeds meer om de hoek kijken. “Dit is één van de redenen dat wij zelf zijn begonnen met het ontwikkelen van onze eigen inspectie software. Hierdoor zijn wij minder afhankelijk van andere partijen en kunnen wij beter aansluiten bij de verwachtingen van de opdrachtgevers. Opdrachtgevers willen steeds vaker meer data hebben”, zegt Barend.

Om ervoor te zorgen dat zoveel mogelijk van deze data wordt verzameld en direct gekoppeld wordt aan een object is het van belang dat deze data direct opgeslagen wordt zonder dat daarvoor menselijke handelingen nodig zijn. “Het ontwikkelen van eigen software zorg ervoor dat wij zelf kunnen bepalen welke informatie er wordt vastgelegd en hoe dit wordt gerapporteerd. Dit kan vervolgens op een uniforme wijze gebruikt worden over meerdere kunstwerken. Vervolgens kunnen alle gegevens geëxporteerd worden om gebruikt te worden in de verschillende onderhoudsmanagementsystemen.”

Barend besluit: “Het belangrijkste blijft dat je zicht houdt op de conditie van al je kunstwerken en tijdig in kunt grijpen. Uitstel van onderhoud kan in de toekomst leiden tot veel overlast en nog veel hogere herstelkosten.”

A-Quin
www.a-quin.nl