Nog meer circulariteit met slankere straatbakstenen

Tekst: ing. Frank de Groot
Beeld: Vandersanden

Met het oog op materiaalbesparing en duurzaamheid werd de Esscheweg, een drukke verkeersader in Vught, tien jaar geleden al succesvol bestraat met keiformaat 70 in de kleur Rossa. Deze straatbaksteen uit het S-line®-assortiment is circa 10 mm lager dan het standaard keiformaat 80.

Bij circulariteit wordt vaak aan recycling gedacht, maar veel meer waarde heeft het gebruik van hernieuwbare grondstoffen, het grondstoffengebruik verminderen en de levensduur van producten verlengen, alvorens te gaan recyclen. Straatbaksteen wordt altijd al gemaakt van de hernieuwbare grondstof rivierklei en de levensduur en het hergebruik zijn onovertroffen. Bij een slankere straatbaksteen maak je ook nog eens gebruik van minder grondstoffen.

R-ladder

Om het beleid voor grondstofbesparing en circulariteit te meten gebruikt het Planbureau voor de Leefomgeving een variant op de internationaal gebruikte R-ladder. Deze variant bestaat uit zes R-strategieën. Hoe hoger de strategie op de R-ladder, hoe meer circulair de strategie is.

Bij de bovenste trede R1 Refuse en Rethink is het belangrijk na te denken over functioneel en effectief verharden in het kader van een toekomstbestendige balans tussen grijs en groen. S-line® straatbakstenen maken vervolgens direct verschil op de één na hoogste trede R2 Reduce. Want S-line® staat voor minder grondstoffenverbruik, minder energieverbruik en minder uitstoot tijdens de productie en transport (er zijn minder transportbewegingen). Maar ook het gebruik van lokale rivierklei. Dat is een hernieuwbare grondstof; door het uit de uiterwaarden te winnen ontstaat er daarnaast ook nieuwe natuur en biodiversiteit. Verder scoort de slanke S-line® net als traditionele straatbakstenen op R3 Reuse. Het is onafhankelijk vastgesteld dat straatbakstenen gemiddeld 135 jaar meegaan en een hergebruik van vrijwel 90% kennen. Dan is er uiteindelijk nog R5 Recycling. Denk daarbij aan hergebruik als steenslag voor funderingen en chamotte als toeslagstof in de receptuur. Al deze eigenschappen leiden tot een betere LCA- en MKI-score en gunstigere prijs.

Binnenstad Groningen: Cammello, S-line® Keiformaat 62 en Waalformaat 71.

Dematerialisatie

Bart Hesen, Marketeer Bestrating bij Vandersanden: “Door het gebruik van slankere straatbakstenen dragen we concreet bij aan meer circulariteit en zetten we een volgende stap in de richting van CO2-neutrale producten.”

Dematerialisatie is één van de acht domeinen van Together to Zero (zie kadertekst), waarmee Vandersanden tegen 2050 volledig CO₂-vrij wil opereren en produceren. De mate van dematerialisatie van de straatbakstenen hangt af van de toepassing van de stenen. Voor een rijweg kan bijvoorbeeld een steen van 7 cm hoog in plaats van de gangbare 8 cm gebruikt worden. En voor een plein, voetpad of tuinpad kan voor straatbakstenen van 6 cm hoog gekozen worden.

“Door het gebruik van slankere straatbakstenen dragen we concreet bij aan meer circulariteit en zetten we een volgende stap in de richting van CO₂-neutrale producten. Neem bijvoorbeeld onze strengpers tuinbestrating. De hoogte daarvan hebben we van 6,5 cm teruggebracht naar 6 cm. Dat is 8 procent minder materiaal- en energieverbruik”, zegt Bart Hesen, Marketeer Bestrating bij Vandersanden. “Uiteindelijk resulteren de slankere straatstenen in een betere MKI-score. Daarnaast kunnen er meer stenen per vracht mee, waardoor je minder transportbewegingen hebt. De stenen zijn ook voordeliger dan traditionele straatbakstenen. En ook belangrijk: uitstraling en functionaliteit zijn voor wegen, pleinen en paden hetzelfde.”

Project Vught

Keiformaat 80 versus Keiformaat 70.

Met het oog op materiaalbesparing en duurzaamheid werd de Esscheweg, een drukke verkeersader in Vught, tien jaar geleden al bestraat met keiformaat 70 in de kleur Rossa. Deze straatbaksteen uit het S-line^®-assortiment is circa 10 mm lager dan het standaard keiformaat 80. Kan dit slankere formaat de voortdurende zware belasting aan? Simon van Schijndel, Projectleider Realisatie bij de gemeente Vught: “De Esscheweg is één van de wegen in Vught die tegelijk met het vernieuwen van de riolering toekomstbestendig is gemaakt. De oude gebakken keiformaten waren toe aan vervanging. We hadden goede ervaringen met keien en besloten opnieuw straatbakstenen te gebruiken. Met het oog op materiaalbesparing en duurzaamheid zijn we gaan kijken naar keiformaat 70.”

Bij de herinrichting werd de rijweg door een tussenstrook gescheiden van het fietspad. Door deze opzet werd de weg duidelijk smaller. Van Schijndel: “Het verkeer blijft continu op de eigen weghelft, waardoor de straatklinkers zwaarder onder druk komen. Je zou dus spoorvorming verwachten en zware belasting van de zijkant van de steen. Maar ondanks dit risico zijn er over de volle 700 meter bestrating met het keiformaat 70 geen nadelige effecten, zo tonen inspecties aan.”

Tien jaar na dato is er geen sprake van spoorvorming. En nergens zie je gekantelde of gescheurde stenen. Dit resultaat vergde geen bijzondere maatregelen, zegt Van Schijndel: “Vught zit veelal op zand, geen zettingsgevoelige ondergrond. Het straatwerk ligt op zand, met een puinfundering en daarop 50 mm brekerzand, en een standaard voegvulling van straatzand. Door de jaren heen voldoet deze steen prima. We moeten minderen met materialen en dat kan met deze straatbaksteen zonder risico. We gaan zeker kijken hoe we deze stenen in andere projecten kunnen toepassen.”

Meer informatie vind je op www.vandersanden.com/s-line.

Rhijngeest, Oegstgeest: Ardèche, S-line® Linge® formaat 80/60.

Vandersanden
www.vandersanden.com