Schokkend: 17,5 miljard euro omzet in de infra- en bouwsector op het spel
Het is al enige tijd bekend dat de waterkwaliteit in Nederland slecht is, maar in 2027 moet deze wel voldoen aan de doelen van de Kaderrichtlijn water (KRW). De Europese richtlijn waarborgt de kwaliteit van oppervlakte- en grondwater in Europa. Adviesbureau Witteveen+Bos bracht voor Bouwend Nederland in kaart wat de risico’s zijn voor de bouw- en infrasector als Nederland in 2027 op veel plaatsen nog niet voldoet aan de KRW. Die potentiële gevolgen zijn niet mals: 17,5 miljard euro omzet per jaar kan in de knel komen, als bouwprojecten niet meer vergund kunnen worden. Als het kabinet samen met het bedrijfsleven forse extra inspanningen pleegt, kunnen de risico’s beperkt blijven.
“In het slechtste geval kan een kwart tot wel een derde van de totale bouwproductie mogelijk niet meer vergund worden”, benadrukt Martijn Verwoerd, senior beleidsadviseur publiekrecht bij Bouwend Nederland. “Het kan zijn dat de vergunning voor het bouwwerk zelf wel kan worden verleend, maar dat geen toestemming mag worden gegeven voor het tijdelijk droogpompen van de bouwput en het lozen van het water uit die bouwput. Als de bouwput niet kan worden drooggepompt, kan ook het bouwwerk zelf niet gebouwd worden. Mogelijk blijft het aantal opgeleverde nieuwbouwwoningen en bijbehorende infrastructuur hierdoor nog verder achter op de ambities die het kabinet heeft.”
Water niet tijdelijk verplaatsen
Ook projecten met strekdammen, dijkversterkingen en bruggen lopen een flink verhoogde kans om in de knel te komen. Het uitvoeren van dergelijke projecten is juist cruciaal om te zorgen dat we droge voeten houden. De totale economische schade voor de bouw- en infrasector loopt in het slechtste scenario op tot ruim 17,5 miljard euro omzetverlies. Net als bij de situatie met PFAS zal mogelijk geen water verplaatst mogen worden, ook niet tijdelijk. Door het verplaatsen van water bestaat namelijk de kans dat de waterkwaliteit op andere plaatsen (tijdelijk) iets achteruitgaat.
Kabinet tref snel drie maatregelen
De gevolgen voor de bouw- en infrasector kunnen verkleind worden als bevoegd gezagen besluiten om gebruik te maken van maatwerkvoorschriften verbonden aan vergunningen. Dat zijn extra voorwaarden die je kunt verbinden aan een vergunning, bijvoorbeeld de verplichting om een bepaalde filtertechniek toe te passen bij het bemalen van een bouwput. Overheden mogen zelf bepalen of zij maatwerkvoorschriften willen toepassen, daartoe bestaat geen verplichting. Bouwend Nederland roept het kabinet daarom op om snel in actie te komen en de volgende drie maatregelen te treffen:
- Voer actief bronbeleid: vervuiling dat niet in het water komt wordt ook geen probleem. Voor de meeste wateren weten we van welke stoffen de normen overschreden worden. Begin daarom versneld met het terugdringen van de uitstoot van die stoffen.
- Maak meer middelen vrij voor aanpassingen: we weten dat bijvoorbeeld het laten meanderen van kanalen en stromen positief doorwerkt in de waterkwaliteit. Zorg voor voldoende middelen en treedt in overleg met de sector over een programma om deze aanpassingen efficiënt en georganiseerd uit te voeren.
- Zet maatwerkvoorschriften in: bij bronbemaling of het gebruik maken van waterstaatswerken moet in gevallen waarbij waterkwaliteit een rol speelt het gebruik van maatwerkvoorschriften uitgangspunt worden, met een ‘ja, tenzij’ uitgangspunt. Alleen bij zwaarwegende belangen kan worden afgezien van toepassing van maatwerkvoorschriften en kan de vergunning geweigerd worden.
“Als we alles op alles zetten en het kabinet de benodigde maatregelen treft en middelen vrijmaakt, dan kunnen een hoop problemen in de toekomst voorkomen worden”, geeft Verwoerd aan.
Het rapport is te downloaden via de website van Bouwend Nederland. Vul in het zoekvak in: ‘Slechte waterkwaliteit’.
