Project in Beeld

10 juli om 09:06 door GWWTotaal

Zeer complex herstel beschadigde brugpijler

Het herstel van een brugpijler onder het Françoisviaduct in Nieuwerkerk aan den IJssel was voor Batec, specialist in betonrenovatie, het neusje van de zalm. Zo moest het brugdek eerst met een vijzelinstallatie enkele millimeters worden opgevijzeld. Om het verkeer ook tijdens de uitvoering van de renovatie over het viaduct te kunnen laten rijden was daarvoor een draagkrachtige paalfundering nodig. Pas daarna kon het betonoppervlak door middel van hogedruk waterstralen tot achter de tweede wapeningslaag worden verwijderd en volgde constructief herstel. “We hebben hier alle denkbare technieken ingezet om de pijler constructief te herstellen”, zegt directeur Erik Smit.

Tekst: ing. Frank de Groot
Beeld: Batec

Aansluiting viaduct op IJsseldijk, met zicht op de eerste pijler die constructief wordt hersteld.

Het is maar goed dat Batec van alle markten thuis is op het gebied van betonrenovatie. “Maar we kunnen ook civiele kunstwerken van hout, staal of metselwerk herstellen of vervangen”, zegt Erik Smit. Voor specialistisch onderhoud zijn er bijna geen grenzen: bruggen, viaducten, sluizen, geluidswanden, silo’s, watertorens, zuiveringsinstallaties, energiecentrales, balkons, galerijen, spoorwegconstructies en allerlei soorten gebouwen en monumenten. Tja, wat eigenlijk niet? Geen wonder dat Batec ook in beeld komt bij complexe projecten als de renovatie van de pijler van het Françoisviaduct.

Erik Smit: “Wij zijn multidisciplinair. We werken ook steeds meer met raamcontracten. Voor de Provincie Overijssel doen we het onderhoud aan kunstwerken gedurende vier jaar. Dat doen we ook voor de gemeenten Zoetermeer, Purmerend, Boxtel en bepaalde percelen in de gemeente Amsterdam. Vaak zie je dat er eerst een contract voor twee jaar komt en dat die dan bij tevredenheid twee keer een jaar wordt verlengd. Ik ben een voorstander van raamcontracten, omdat je een langdurige relatie opbouwt gebaseerd op kennis, kunde en ontzorgen.”

Aanbrengen fundering van zes groutinjectiepalen.

Alle certificaten

Het betonreparatiebedrijf beschikt over alle benodigde certificaten om de werkzaamheden veilig, kwalitatief (ISO 9001) en met een goed hart voor het milieu (ISO 14.001) tot een goed einde te brengen. Erik: “Denk ook aan het KOMO proces-certificaat, op basis van de Beoordelingsrichtlijn BRL 3201 ‘Uitvoeren van betonreparaties’. Dit procescertificaat is zowel op basis van BRL 3201 deel 1 ‘Het technisch repareren en beschermen van beton’ en deel 2 ‘Het constructief repareren en versterken van beton’. Verder beschikken we over het certificaat op basis van de Veiligheids Checklijst Aannemers VCA** en Trede 3 van de Safety Culture Ladder (SCL) of Veiligheidsladder en ook Trede 3 van de CO₂ Prestatieladder. Tot slot hebben we het managementsysteem-certificaat, op basis van FSC® Chain of Custody. En uiteraard zijn we lid van de VBR, de vereniging van gespecialiseerde betonreparatiebedrijven.”

De grootste zorg is echter het vinden van jong talent. “Jongeren kiezen liever voor bijvoorbeeld IT dan betonreparateur. Gelukkig zijn er soms toch nog jongeren die een voorkeur hebben voor de praktijk. Zo hebben we twee zeer ervaren betonspuiters die momenteel hun praktijkervaring over brengen op twee afgestudeerde BBL’ers. Die jongeren moeten we koesteren in ons vakgebied.”

In twee weken tijd is het beton tot 15 mm achter de tweede wapeningslaag onder hoge druk weggespoten.

Project Françoisviaduct

Terug naar het Françoisviaduct in Nieuwerkerk aan den IJssel. Het 166 meter lange viaduct werd in 1980 gebouwd en bestaat uit een basculebrug met aanbruggen die de N219 op de dijk langs de Ringvaart verbindt met de dijk langs de Hollandsche IJssel (Kortenoord). Tijdens onderhoudswerkzaamheden in 2020 werd ontdekt dat een lekkende voegovergang ernstige chlorideschade aan het eerste steunpunt had veroorzaakt. Erik: “Chloride indringing kan leiden tot putcorrosie bij wapening, waardoor de sterkte afneemt.”

De gemeente Zuidplas liet een bestek opstellen door ingenieurs-/adviesbureau Nebest B.V. en organiseerde een meervoudige onderhandse aanbesteding. Batec had de laagste inschrijving bij die aanbesteding in september 2020. “Helaas liep de uitvoering vertraging op nog voordat deze was gestart”, zegt Jeroen Jansen, sr. Projectleider bij de gemeente Zuidplas. “De voorgenomen afsluiting van het viaduct tijdens de uitvoering stuitte op weerstand bij grote bedrijven aan de IJsseldijk. De alternatieve routes bleken niet geschikt voor hun zwaardere transporten. De impact van de uitvoering op de omgeving had onvoldoende aandacht gekregen, waardoor het opvijzelen van het wegdek om de opleggingen te vervangen opnieuw moest worden bekeken. Hierdoor heeft de voorbereiding meer tijd nodig gehad als verwacht.”

In twee weken tijd is het beton tot 15 mm achter de tweede wapeningslaag onder hoge druk weggespoten.

Brugdek opvijzelen

Uiteindelijk kon Batec begin maart 2023 starten als hoofdaannemer met het noodzakelijke herstel. De werkzaamheden zijn in juni succesvol afgerond. De zes elastomeer opleggingen van het tweede veld zijn vervangen (het eerste veld is een vaste verbinding tussen pijler en landhoofd) en de betonschade van de pijler is hersteld. Om beide mogelijk te maken, is het tweede brugdekdeel enkele millimeters opgevijzeld.

Maar ja, hoe vijzel je een brugdek omhoog? Batec gaf Civiele technieken deBoer B.V. opdracht om een tijdelijke, hydraulische vijzelinstallatie te plaatsen. Erik: “Doordat het viaduct tijdens de renovatiewerkzaamheden toegankelijk moest blijven voor het verkeer, was een aanvullende fundering noodzakelijk. Daarvoor is de waterpartij naast de pijler gedeeltelijk gedempt, om ruimte te creëren voor de installatie waarmee deze fundering is gerealiseerd. Daarvoor zijn damwanden geslagen en is met grond het werkgebied uitgebreid.”

Vervolgens liet Batec Aannemings- en Funderingsbedrijf Kandt B.V., de fundering van zes grout-injectiepalen, type LeKa, met kopplaten aanbrengen. Deze palen bestaan uit circa 4 meter lange stalen buizen die in het werk aan elkaar zijn gelast tot een totale lengte van ruim 22 meter. Ze zijn voorzien van een gietstalen boorkop die in de grond zijn geboord. Vervolgens zijn ze met betonmortel gevuld. Jeroen: “Door al deze bijkomende werkzaamheden is de opdracht aan Batec behoorlijk uitgebreid. Deze uitbreiding zat vooral in de aanvullende werkzaamheden waarbij met meerdere partijen is samengewerkt. Erik Smit merkte in die zin tijdens één van de overleggen op: oh ja, we moeten de pijler ook nog renoveren.”

Opbrengen nieuwe betonlaag met spuitbeton, volgens de droge methode.

Betonschade herstellen

Afwerken betonlaag.

Na het opvijzelen zijn de opleggingen vervangen en is de pijler gerenoveerd. Erik: “Eerst is het betonoppervlak door middel van hogedruk waterstralen gesaneerd. Dat gaat met een druk van 2.500 bar. In twee weken tijd is het beton tot 15 mm achter de tweede wapeningslaag weggespoten. In totaal is met waterdruk 60 tot 90 mm beton weggespoten! Vervolgens is de nodige wapening bijgelegd en is kathodische bescherming in de vorm van anodes aangebracht. Daarna zijn meerdere lagen spuitbeton aangebracht en is de laatste laag handmatig uitgevlakt.”

Het aanbrengen van spuitbeton is volgens de Batec-directeur gebeurd met de zogenoemde droge methode: “Daarbij wordt droge mortel – Gunit 404 S(X) van Grouttech – door de slang aangezogen en pas in de spuitmond vermengd met water. Hierdoor komt de mortel onder hogedruk op het pijleroppervlak en krijgt het hierdoor een zeer dichte structuur, zonder holle ruimten. Er zijn maar vier of vijf bedrijven die deze vorm van constructief herstel uit kunnen voeren; het is echt een specialisme. Je kunt ook volgens de natte methode werken, waarbij de mortel kant-en-klaar wordt aangezogen, maar dat kan alleen bij kleine projecten. Bij stilstand verhardt de mortel namelijk in de slang.”

Het gehele betonoppervlak van het steunpunt is uiteindelijk afgewerkt met een waterdicht, dampopen coatingsysteem. Erik: “De kathodische bescherming is aangebracht tot bovenin de pijler omdat de chloriden tot diep in het beton zijn doorgedrongen. Om te voorkomen dat die de wapening alsnog weer aantasten zijn opofferingsanoden geplaatst, die zijn verbonden met de wapening.”

Aanbrengen carbonatatie-remmende coating

Samenwerking

Jeroen van de gemeente Zuidplas is enthousiast over de goede samenwerking: “Nebest, Batec en de gemeente hebben goed samengewerkt. Natuurlijk zijn de gesprekken wel eens stevig geweest, maar we kwamen er altijd samen uit. Belangrijk is ook dat iedereen zijn eigen rol pakte. Nebest heeft ons technisch ondersteund, Batec deed de technische uitvoering en ik heb het proces aangestuurd. De renovatie is echt een teamprestatie. Ik word dan ook enthousiast van het woord ‘samen’.”

Ook noemt Jeroen het belang van goed omgevingsmanagement: “De belangen van omwonenden en bedrijven in de buurt zijn onderkend en deze partijen zijn uiteraard met brieven geïnformeerd. Uiteindelijk is het viaduct maar één zaterdag en één weekeinde volledig afgesloten.”

“Tijdens de laatste weekendafsluiting hebben we op zaterdag de nieuwe opleggingen met ondersabelingsmortel aangebracht”, vult Erik aan. “Op zondag hebben we een beladen vrachtwagen van 50 ton op de voegovergang geplaatst. Hierdoor kon het brugdek weer op de gerenoveerde pijler en nieuwe oplegblokken zakken. De huidige voegovergang gaf namelijk zoveel weerstand, dat het brugdeel na het aflaten van de vijzels niet spontaan terugzakte. In de middag konden we de brug alweer openstellen.”

Erik besluit: “Onze kracht is dat we multidisciplinair zijn. In dit project hebben we bijna al onze technieken gebruikt die we in huis hebben. Het betonoppervlak is door middel van hogedruk waterstralen gesaneerd. Vervolgens is de nodige wapening bijgelegd, zijn er meerdere lagen spuitbeton aangebracht en is de laatste laag handmatig uitgevlakt. Uiteindelijk is een waterdicht, dampopen coatingsysteem aangebracht en hebben we kathodische bescherming toegepast. Tevens zijn de opleggingen vervangen. Tot slot hebben we als hoofdaannemer ook de onderaannemers voor het funderingswerk en opvijzelen aangestuurd. Ik denk dan ook dat we met dit project de opdrachtgever flink hebben ontzorgd.”