Werkgroep gemeentelijke bruggen zoekt nieuwe aanpak

Tekst: Hans Ouwerkerk

“De opgave van beheer en onderhoud is te groot om dit traditioneel aan te pakken”, zegt Harald Versteeg, transitiemanager bij De Bouwcampus. De komende jaren staan gemeenten dan ook voor de opgave om duizenden bruggen duurzaam te vervangen of te renoveren. Om hiervoor een efficiënte aanpak te bedenken heeft De Bouwcampus in samenwerking met Platform Bruggen de werkgroep gemeentelijke bruggen opgezet. Het doel van de werkgroep is een antwoord vinden op de centrale vraag ‘hoe kunnen we de Vervanging & Renovatieopgave rondom gemeentelijke bruggen slimmer aanpakken?  Een grote uitdaging is het ontstaan van onderlinge concurrentie van de V&R-opgave capaciteit en middelen met de woningbouwopgave van één miljoen woningen, de klimaatadaptatie en de energietransitie.

Foto: Paul van Baardwijk, Studio Retouched.

Herkennen

Bij de kick-offbijeenkomst werd al duidelijk dat alle aanwezigen zich in de geschetste problematiek herkennen en blij zijn de ervaringen van anderen te horen. Dat beeld zette zich ook in de eerste officiële werkgroepsessie eind mei door. Het belang van samenwerken en omdenken is cruciaal. “Als afzonderlijke beheersorganisaties kunnen we het niet alleen”, zo merkt Harry Michels directeur Beheer en Uitvoering van de provincie Noord-Holland op. “Zowel gemeenten, provincies als Rijkswaterstaat zijn partijen die gemeentelijke bruggen in beheer hebben. Die moeten de handen ineenslaan. Het veranderen van systemen is altijd lastig. Maar er is een grotere urgentie dan ooit. Naast de schaarste aan mensen, geld en grondstoffen is er stapeling van maatschappelijk doelen, zoals CO₂– en stikstofreductie waar we niet meer omheen kunnen.”

Volgens hem is het ook belangrijk dat opdrachtgevers voor marktpartijen de randvoorwaarde kunnen scheppen dat ze hier concrete oplossingen voor kunnen bieden. “Zij moeten hiervoor investeringen kunnen doen voor andere oplossingen. Bijvoorbeeld investeringen in seriematige productie van onderdelen of hele bruggen. Hiervoor moeten marktpartijen voor langere tijd zekerheid hebben en weten waar ze aan toe zijn.”

Foto: Hollandia Services.

Seriematig werken

Harald Versteeg, betrokken bij het traject Vervanging & Renovatie Infrastructuur, vertelt over de ervaringen met andere werkgroepen: “Het belangrijkste is met elkaar in gesprek gaan, samenwerken in plaats van concurreren. Als kleinere partijen samenwerken kunnen ze schaalvoordelen behalen. Ook is het belangrijk naar de manier van werken te kijken. Er zijn enorm veel verschillende bedieningsmechanismen voor bruggen. Maar is het echt nodig om 28 verschillende systemen te hebben? Als we dat kunnen beperken, kunnen we veel sneller werken, doordat we in grotere aantallen kunnen produceren.”

Hans de Wit van Damsteegt Waterwerken heeft als marktpartij al ruime ervaring met seriematig werken opgedaan. “Wat wij veel horen, is dat men geen eenheidsworst wil”, vertelt hij. “Maar prefab betekent niet dat alles hetzelfde wordt. Er is nog heel wat variatie mogelijk. We werken bijvoorbeeld met een standaardbreedte van vier meter en de lengte kan variëren van 8 tot 24 meter. De gemeente Zoetermeer werkt al drie jaar zo. Wij hebben daar in drie weken tijd vijf bruggen kunnen vervangen.”

Een belangrijke randvoorwaarde voor deze snelheid is volgens De Wit, dat je een grotere serie tegelijk kunt maken en dat je een logische volgorde bepaalt. “Het grote voordeel voor de gemeente is dat de buitenruimte veilig blijft en dat er weinig hinder is.” Momenteel is hij bezig in de gemeente Alphen aan den Rijn. “Daar hebben ze de wijken opgedeeld in soorten, bijvoorbeeld: landelijk of centrum. Elke soort wijk krijgt een bepaald type leuning. Zo is het niet overal hetzelfde, maar kunnen ze wel op grotere schaal inkopen. Dit levert ook veel financieel voordeel op.”

Foto: ÆVO.

Aanbesteding

Marc Nelen, adviseur van Netwerk Conceptioneel Bouwen benadrukt dat de wijze van aanbesteden een andere insteek moet krijgen. “Opdrachtgevers schrijven nu nog te veel voor. We denken te klassiek, we moeten gaan omdenken. En vooral gaan denken in herhaalbare oplossingen, geïndustrialiseerde productie en voorspelbaarheid. In plaats van het voorschrijven van materialen in tenders moet je aangeven welke prestaties je eist. Laat je vervolgens verrassen door de leverancier. Het eindresultaat is verhoging van snelheid en kwaliteit en een betere prijs/kwaliteit verhouding.”

De Werkgroep gemeentelijke bruggen heeft nu een zestal thema’s geformuleerd waar de deelnemers zich over buigen. Deze thema’s zijn;

• opdrachtgevers werken samen aan de nationale opgave;
• standaardisatie is de norm;
• doelstellingen opdracht helder voor de markt;
• omgaan met schaarste van kennis & capaciteit;
• seriematig aanbesteden: hoe en wat;
• samenhang Beheer & Onderhoud en Vervanging & Renovatie.

“Uiteindelijk gaat het erom dat we met elkaar een nieuwe wijze van werken gaan uitvinden”, aldus Marc Nelen.