Betalen voor gebruik in plaats van bezit

Het stuk weg is voor een jaar ‘verkocht’ aan Dura Vermeer, waarna de provincie dat stuk vervolgens terug least voor een vast bedrag per kwartaal. De weg blijft echter wel juridisch eigendom van de provincie. Als er een ongeluk op gebeurt, gaat dat de provincie aan. Maar Dura Vermeer wordt wel eigenaar van het materiaal, het asfalt dus. “Het doel is het bevorderen van de circulaire economie en het hergebruik van asfalt: materialen beslaan zo’n 30 procent van de aanlegkosten van een weg. Er is bewust gekozen voor een projectduur van slechts één jaar en een klein stukje weg, zodat de partijen kunnen zien welke problemen men tegenkomt met het ontwikkelen van een model voor zo’n overeenkomst op veel grotere schaal”, zegt Karlijn Mol, duurzaamheidsmanager bij Dura Vermeer.

Lef tonen

De meest circulaire weg ontstaat niet alleen door materialen te gebruiken die te recyclen zijn. Op het vlak van het materiaalgebruik zijn er de afgelopen jaren onder wegenbouwers al grote successen geboekt. Momenteel wordt in nieuwe wegen minstens veertig procent gebruikt asfalt gestopt. Dat percentage gaat de komende jaren door het gebruik van herbruikbare materialen sterk stijgen. Dura Vermeer komt daar nu ook met een nieuwe beheerconstructie bovenop.
Bert Boerman, gedeputeerde provincie Overijssel: “Wij stimuleren innovatie zodat bedrijven en instellingen het verder kunnen oppakken en de kans krijgen dat in Overijssel toe te passen en later uit te rollen. We hebben hier al mooie resultaten mee bereikt en staan open voor allerlei partijen om innovaties te ontwikkelen. Met dit soort proeven verleiden wij bouwers lef te tonen.”

Restwaarde grondstoffen meenemen

“Momenteel legt een eerste bouwer een weg aan, een tweede onderhoudt die en een derde verwijdert die na jaren weer. In het algemeen is de eerste bouwer niet direct geïnteresseerd in een minimalisering van het onderhoud. Restmaterialen houden hem minder bezig. Bouwer twee heeft juist baat bij veel onderhoud. Het resultaat: onnodige kosten en snellere vervanging van het asfalt dan nodig. Pas in de laatste fase wordt rekening gehouden met de restwaarde van de materialen. Dat is vreemd, want daar zou al bij ontwerp en aanleg van een weg aandacht voor moeten zijn”, aldus Mol.

“We gaan via deze proef onderzoeken of we die dynamiek kunnen veranderen”, zegt Karlijn Mol. “We willen pionieren met de circulaire weg, waarbij wij voor de weg zorgen en de opdrachtgever betaalt voor de beschikbaar ervan. Hiermee zijn we ook verantwoordelijk voor de grondstoffen. Zo houden we bij ontwerp, aanleg en onderhoud rekening met de materialen. Hierdoor kunnen ze aan het eind van de levensduur hoogwaardig weer opnieuw worden ingezet. Daarmee komt de circulaire economie ook in de wegenbouw een grote stap dichterbij.” De duurzaamheidsmanager legt de vergelijking met Philips dat bij Schiphol en het hoofdkantoor van Alliander in Arnhem licht verkoopt, in plaats van armaturen en lichtbronnen: “Sinds het elektronicaconcern geen lichtbronnen en armaturen verkoopt, maar de klant alleen betaalt voor ‘licht’, gaat het energieverbruik fors naar beneden.”

Wat als de prijs van grondstoffen daalt?

Maar eerst moeten de kinderziektes in deze nieuwe manier van werken worden opgespoord. Bijvoorbeeld in de praktijk een flexibel rekenmodel optuigen bij de vraag: hoe bepaal je de restwaarde van de materialen van een weg decennia voordat je deze weer verwijdert? Want wat als de prijs van bitumen, één van de grondstoffen voor asfalt, op de wereldmarkt ineens daalt?

De proef start in april en na een jaar wordt geëvalueerd. Samen met de provincie Overijssel verwacht Dura Vermeer dat de proef, wanneer die uiteindelijk een succes blijkt, een werkwijze kan opleveren die vooral geschikt is voor provinciale en lokale wegen in Nederland, dus voor gemeentes en provincies. De ‘lessons learned’ zullen volgens Mol worden gedeeld met de bouwsector. GWW Totaal houdt u uiteraard op de hoogte!