Volgende fase in emissieloos bouwen

We zijn ons rot geschrokken: stikstof en PFAS gooien ons hele speelveld overhoop. Dat gaat veel geld kosten en dat is dubbel jammer, want we staan aan de vooravond van een ongekende energietransitie, die ook de materieelsector in het hart gaat raken. Met de opkomst van elektrisch aangedreven gravers, laders en transportmiddelen kunnen we het afnemende tij hopelijk enigszins keren. Gemeente Amsterdam wil in samenspraak met GWW-aannemers daadwerkelijk emissieloos aan de slag, zo bleek tijdens een demonstratiemiddag in nieuwbouwwijk IJburg.

De bouwplaats op IJburg waar alle elektrische machines te bezichtigen waren.

Wordt het elektriciteit, waterstof, (LNG)gas of een combinatie hiervan en in hoeverre moeten we daadwerkelijk afzien van de door veel (lagere) overheden inmiddels zeer gehate diesel? Bij de aanschaf van bedrijfsmiddelen staat die vraag steeds vaker centraal. Dat er snel veranderingen aankomen staat buiten kijf, maar welke kant we precies opgaan is in deze overgangsfase lastig te voorspellen. Toch zijn er wel enige richtlijnen te geven voor de volgende fase van emissieloos bouwen.

De Knikmops 130e is de elektrische versie van een populaire straatmakersmachine van De Schans.

Voor- en nadelen

Er komen steeds meer elektrische (bouw)machines en transportvoertuigen op de markt. Ze zijn meestal niet goedkoop in aanschaf maar hebben meerdere voordelen: de lage of geheel ontbrekende emissie op de bouwplaats en de weg, plus het wegvallen van geluidsoverlast. Dat zijn de direct merkbare effecten en de (lagere) overheden beginnen dat steeds meer op waarde te schatten.
Elektrisch aangedreven machines hebben nog meer voordelen: lagere brandstofkosten bijvoorbeeld of het in gebouwen en dergelijke kunnen werken. Nadelen zijn er uiteraard ook. Naast de genoemde fors hogere aanschafkosten zijn dat bijvoorbeeld de beperking in dagelijkse draaiuren en de noodzaak van een elektrische aansluiting voor de interne of externe oplader. Best een probleem in gebieden die nog bouwrijp moeten worden gemaakt om over het buitengebied maar te zwijgen. Maar goed, ook daar zijn oplossingen voor te bedenken, zoals wisselaccu’s, een container vol accu’s als oplaadpunt met zonnepanelen en windmolens als voedingsbron. Kortom, het is een vraagstuk dat schreeuwt om innovatieve oplossingen.

Op de aanhanger van Wijgravenelektrisch.nl staat de nieuwe Limach E20.1.

 

Demodag op IJburg

Tijdens een door gemeente Amsterdam en aannemerscombinatie Markus-Vreekens georganiseerde demodag op een nieuwbouwproject in IJburg, kwamen al deze vraagstukken aan de orde. Diverse bedrijven en leveranciers van elektrisch aangedreven bouwmaterieel lieten er hun emissieloos werkende machines zien. We zagen bij KWS de minigraver 19C-1E van JCB; de door EST ontwikkelde Limach E20.1 (ook die van wijgravenelektrisch.nl); Van Gelder kwam met de door Van der Spek geleverde Eco-digger 20e; bij Rutger stond wiellader 5055E van Kramer en daarnaast viel ons oog op een compacte Sherpa. Verder lopend zagen we diverse Knikmopsen van De Schans, zoals de 100% elektrische 130e van Veluwenkamp; Wacker Neuson was present met hun elektrische wiellader en trillers/stampers met verwisselbaar accupakket; Voets toonde een compact elektrisch stadsvoertuig (Goupil G2) en materieelverhuurder Boels liet zien ook met de tijd mee te gaan. Kortom, in een half uur rondlopen en praten zagen we, dat er op elektrische gebied al meer gaande is dan we voor mogelijk hielden. Een goed teken.

Infra-aannemer Van Gelder had veel bekijks met de door Van der Spek geleverde Eco-digger 20e.

Ander aanbestedingsbeleid

Met de aankondiging van strengere milieuzones geven veel gemeenten hun nieuwe emissiebeleid gestalte. Zo wordt in grote steden bij allerhande projecten steeds vaker voorgesorteerd op emissieloos of zoveel mogelijk emissiearm werken. De gemeente Amsterdam is daarin een koploper aan het worden. Amsterdam wil dat er vanaf 2025 met veel minder vervuilend bouwmaterieel wordt gewerkt. Om dat te bereiken heeft het een baanbrekende uitspraak gedaan: niet langer is de laagste prijs bepalend bij aanbestedingen van GWW-werken en dergelijke, maar de mate waarin emissieloos wordt gewerkt.

De Bie Buitenwerk draagt actief bij aan de vermindering van de CO2-uitstoot door inzet van onder andere deze werkcombinatie. De elektrische stamper van Wacker Neuson heeft een verwisselbaar accupakket.

Krachten bundelen

Het is een belangrijke stap van Gemeente Amsterdam, maar er moet meer gebeuren. Dat blijkt uit de discussie met aannemers, gemeentelijke medewerkers, milieudeskundigen en een enkele vakjournalist. Zo is er grote behoefte aan centrale oplaadpunten voor elektrische materieel en wordt de gemeente gevraagd om daar actief in te bemiddelen en bestaande regels dat niet te laten dwarsbomen. Verder wordt voorgesteld om aannemersbedrijven gezamenlijk te laten inkopen, in de hoop en verwachting dat bij grotere bestellingen de prijs van elektrische machines omlaag kan. Wellicht zijn fabrikanten dan ook bereid om grotere machines te elektrificeren. Op het hoofdkantoor van Bobcat bijvoorbeeld, viel te horen dat ze het technisch nu al kunnen, maar dat de marktvraag bepaalt of het ook echt gaat gebeuren. De bouwsector is dus aan zet….maar de politiek moet daarbij niet op de handen gaan zitten natuurlijk.

Auteur: Pieter de Mos