De kracht van de oplossing
Kwaliteit is een veel omvattend begrip bij familiebedrijf Hoornstra Infrabouw in Doesburg. Het heeft te maken met personeelsbeleid waarin ruimte is voor persoonlijke ontwikkeling van medewerkers, investeren in elektrisch materieel inclusief bedrijfsfietsen en een duurzame relatie met de klant. Dat resulteert onder meer in prachtige CO2-arme projecten. bij voorkeur gerealiseerd in bouwteamverband en een gepatenteerd verticaal infiltratiesysteem.
Tekst: Arie Grevers
Beeld: Hoornstra Infrabouw
De directeuren van Hoornstra Infrabouw, Mink Jaap Ypma en Albert Gorelikow, bepalen samen met bedrijfsoprichter en eigenaar Jan Hoornstra het beleid van het familiebedrijf met vestigingen in Doesburg en Zwolle. Jan is enig aandeelhouder en wil dat de onderneming een familiebedrijf blijft; twee van zijn kinderen werken in de onderneming. Hij staat nu wat meer op afstand van de uitvoering, maar is nog altijd intensief betrokken bij alles wat zijn grote hobby, zijn bedrijf, raakt. En dat vinden Mink Jaap en Albert een zegen.
Uiteenlopende karakters
Mink Jaap: “Hij is de belichaming van de bedrijfscultuur. Je ziet dat de manier waarop hij het altijd heeft aangepakt, effect sorteert en goed is voor het bedrijf. Het huidige beleid sluit met andere woorden naadloos aan bij het bedrijf zoals hij dat sinds de oprichting in 1985 heeft neergezet. Een adviseur met zoveel ervaring en inzicht wil je niet kwijt. Het is zijn verdienste dat hij ons – twee totaal verschillende mensen – bij elkaar gezet heeft om leiding te geven aan de verdere ontwikkeling van het bedrijf. Ik ben opgeleid aan de Universiteit Twente en heb tweeëntwintig jaar ervaring in het grootbedrijf.”
Albert: “Mijn geschiedenis is een heel andere. Na mijn MTS weg- en waterbouw ben ik ooit aan de slag gegaan als grondwerker. Van daaruit telkens een stap gemaakt totdat ik directeur was van Ophof. Dat bedrijf ging tien jaar geleden ter ziele, maar kon de werkzaamheden voortzetten onder de vlag van Hoornstra dat toen een omzet draaide van ongeveer zes miljoen. Onder het motto ‘van handel komt handel’ hebben we de omzet in tien jaar tijd kunnen verviervoudigen. Nu is het tijd voor nieuwe stappen en daar is Mink Jaap voor aangetrokken.”
Zulke uiteenlopende karakters, leidt dat niet tot wrijvingen? Albert: “We waren het meteen over één ding eens: geen twee kapiteins op een schip. Je moet elkaar niet gaan beconcurreren. De één stuurt en de ander souffleert. Ik kom uit een tijd dat je bestekken opvraagt van gepubliceerde aanbestedingen. Voor een deel blijft dat, maar werken in bouwteamverband, geïntegreerde contracten en emvi-aanbestedingen vragen om andere kennis. En daarin is Mink Jaap veel meer thuis dan ik. De rolverdeling was van meet af aan duidelijk en dat is in het bedrijfsbelang.”
Van ruilverkaveling naar gebiedsontwikkeling
Jan Hoornstra is geboren in Maastricht, maar begon zijn infra-carrière in Noord-Nederland waar in die dagen op grote schaal ruilverkaveling plaatsvond. Dat betekent kort gezegd, dat er veel grond verplaatst moest worden. Maar hij bleef er niet. In de Achterhoek bij Doesburg had hij daarvoor al een stukje grond gepacht. Na het ruilverkavelingsavontuur startte hij daar een infrabedrijf. Op deze locatie in Doesburg is de hoofdzetel van de onderneming nog altijd gevestigd. De bouwketen zijn inmiddels vervangen door een prachtig, representatief bedrijfspand. De infra-activiteiten zijn uitgebreid met een bouwonderneming die voornamelijk gericht is op nieuwbouw van woningen. De kozijnen komen uit de eigen timmerfabriek Haaks.
Anno nu staat er een onderneming die voor gemeenten gebiedsontwikkelingen kan uitvoeren van planvorming tot sleuteloverdracht aan bewoners. Die projecten worden begeleid door het bedrijfsbureau waar vijftien mensen werken.
Investeren in vakmensen
Albert: “We zijn een typische mkb’er die vrijwel alle werkzaamheden met eigen materieel en eigen mensen – los van het bedrijfsbureau zijn er dat nog eens ongeveer 150 mensen – kan uitvoeren. Bestrating en asfalt besteden we uit, maar daar blijft het dan zo ongeveer bij. Op dit moment zitten we in een groeiperiode. Dat geldt voor de infra en in het bijzonder voor de bouwpoot die echt een spurt aan het maken is. Nu is de omzet uit onze bouwactiviteiten nog kleiner dan in de infra. Maar als de groei in het huidige tempo doorzet, zal dat niet lang meer duren. En dat betekent als vanzelf dat we meer mensen nodig hebben.”
Mink Jaap: “Je hoort van alle kanten dat het moeilijk is om aan mensen te komen. Maar ik moet zeggen dat we onze vacatures redelijk snel bezet krijgen en de mensen ook voor langere tijd aan ons weten te binden. Dat zal met de regio te maken hebben, maar ik denk dat ook de specifieke sfeer binnen ons mkb-bedrijf een rol speelt. Mensen die elders niet kunnen aarden, zijn bij ons vaak op hun plek. Het dna van de genoemde bedrijfscultuur van Jan Hoornstra draagt daar zeker toe bij. Mensen krijgen hier de tijd zich te ontwikkelen en om de functie te vinden die het best bij hen past en waarin ze het best tot hun recht komen. Mede daarom zijn we ook leerbedrijf. Constant mensen opleiden en laten doorgroeien. Dat vinden we erg belangrijk. En natuurlijk gebeurt het ook wel eens dat ’t bij ons niet lukt. Nou, dan neem je in goed overleg afscheid van elkaar.”
Bouwteam
‘De werken zoveel mogelijk uitvoeren met eigen mensen’; dat is voor meerdere ondernemers in de achterban van MKB Infra herkenbaar. Ze zien dat – en Mink Jan en Albert zijn daarop geen uitzondering – als kenmerk om zich te onderscheiden op kwaliteit. Je hebt namelijk direct grip op het team dat het werk uitvoert.
Albert. “Uitvoeringstechnisch is het bij ons geoliede machine. Gemeenten en ook andere klanten nemen dat waar. Je merkt dat bijvoorbeeld doordat we steeds vaker in een één op één situatie werken mogen aannemen.” Mink Jaap: “Dat kan dan in bouwteamverband zijn. We hebben inmiddels een ervaren ontwerpteam dat in principe alle uitdagingen samen met gemeenten aangaan. En als daar een stukje aanbesteding voor nodig is, dan doen we ook daar graag aan mee.”
Oplossingsgericht
MKB INFRA is een brancheorganisatie waarin de beide directeuren zich herkennen. Mink Jaap: “Het is een club van gelijkgestemden met dezelfde belangen. En dan kun je heel doelgericht lobbyen. Wij houden wel van dat soort efficiëntie. Dat sluit goed aan bij hoe we ons bedrijf profileren: geen poespas, maar heel direct, kwalitatief en oplossingsgericht.”
Albert: “Ik zeg altijd: we vechten nooit om geld, we lossen het liever op. Denken vanuit de klant. Daar gaat het om. Natuurlijk moeten we onder de streep onze omzet halen en winst maken. Maar we zijn een typisch familiebedrijf en vinden continuïteit, kwaliteit en een duurzame relatie met de klant net even wat belangrijker dan het succesje op korte termijn.”
“Geen poespas, maar heel direct op zoek gaan naar de optimale oplossing”
“Tijd gunnen aan medewerkers om de functie te vinden die bij hen past”
Elektrisch materieel
Particulier afkoppelen in Ede
Hoornstra Infrabouw is een voorloper in vele opzichten. Zeker als het gaat om de reductie van CO2. Als één van de eerste bedrijven in zijn soort behaalde Hoornstra trede 5 van de CO2-ladder. Er is fors geïnvesteerd in elektrisch vervoer en onder een bepaald tonnage kan het graafwerk geheel elektrisch worden uitgevoerd. In Harderwijk heeft Hoornstra het centrum opnieuw ingericht met elektrisch materieel. Daartoe plaatst het bedrijf een grote container op de locatie, waarin de gereedschappen en materialen zijn opgeslagen. De traditionele bedrijfsbusjes zijn vervangen door ‘peoplemovers’, kleine elektrische auto’s. De gemeente Deventer kwam een kijkje nemen en was onder de indruk. Nu heeft het bedrijf ook daar een werk onderhanden dat onder dezelfde strenge CO2-condities wordt opgepakt. Buiten het centrum parkeren de medewerkers hun auto en met fietsen in de bedrijfskleur rijden ze naar de werklocatie in de stad. Ook in Zwolle staan ‘all-electric’ projecten op stapel.
Gepatenteerd verticaal infiltratiesysteem
Watermanagement is één van de specialismen van Hoornstra Infrabouw. Het bedrijf heeft zelfs een patent op een verticaal drainagesysteem om straatkolken af te koppelen in gebieden op zandgronden. Direct al bij de eerste proeven in Stokkum bij ’s-Heerenberg bleek hoe effectief het systeem is. Dankzij forse buizen die tot wel tien meter diep in de bodem zijn gebracht kan bij hevige regenval het hemelwater langzaam in de grond wegzakken. Hoewel langzaam? Bij de test in Stokkum verdween 90 kuub water binnen een kwartier in de bodem.
Veel gemeenten zoeken hun oplossing voor het afkoppelingsprobleem in een infiltratieriool. Maar wat doe je als het riool nog tientallen jaren mee kan? “Dan is verticale infiltratie een prima en vooral ook betaalbaar alternatief”, zeggen de beide directeuren Mink Jaap Ypma en Albert Gorelikow.
Maskers
Op het moment dat u dit leest zijn de Covid-mondmaskers grotendeels uit het straatbeeld verdwenen, zijn de carnavalsmaskers weer voor een jaar opgeborgen in de kast en hoop ik, dat de gasmaskers daar niet uit zijn gekomen en dat ook nooit hoeven. Maar op het moment dat ik dit schrijf is de gedachte aan gasmaskers helaas niet geheel zonder grond. Hierdoor heb ik meer inspiratie om te schrijven over zaken die ik tijdens mijn studie volkenrecht over de onschendbaarheid van de soevereiniteit van staten heb geleerd, dan over de actualiteit in en rondom de sector infrastructuur. Toch is er daarin iets gepasseerd dat niet onvermeld mag blijven.
Enkele jaren geleden wilde de staatsecretaris van EZK, belast met de mkb-portefeuille, de rechtsbescherming bij aanbesteden actualiseren. De gekozen richting was echter dusdanig contraproductief dat ik meteen in een persoonlijk schrijven kenbaar heb gemaakt dat hiermee juist de groep die zij beoogde te helpen, slechter af zou zijn. Er kwam een opdracht voor onderzoek door een adviesbureau, dat mijn zorgen onderschreef en onder meer de aanbeveling deed om een onafhankelijke toezichthouder in te stellen met kennis van zaken over aanbestedingen. Een autoriteit dus op het gebied van aanbestedingen, die naast adviserend ook corrigerend kan optreden (de zogeheten stok achter de deur).
In februari jongstleden heeft het Ministerie de uiteindelijke set van maatregelen voor de verbetering van de rechtsbescherming bij aanbestedingen afgekondigd, maar daarin ontbreekt helaas de Aanbestedingsautoriteit. Hoezeer het ook te waarderen is dat overheidsopdrachtgevers als onderdeel van de maatregelen klachtenloketten moeten onderhouden, is dit weer een gemiste kans. Als je namelijk, zoals de meeste mkb-ers, je vaste klantenkring koestert, dan wil je met het oog op de relatie niet (zelf) al te moeilijk doen, Maar toch wil je dat de regels worden gerespecteerd. Want alles wat daarvan afwijkt en wordt gedoogd, krijgt precedentwerking. En juist daartegen heb je een toeziend en corrigerend instituut nodig voor de aanbesteders en hun klachtenloketten. Een aanbestedingsautoriteit die snel, deskundig en desgewenst met behoud van anonimiteit de aanbesteding alsnog in rechte banen leidt.
Philip van Nieuwenhuizen
Voorzitter/directeur MKB INFRA
MKB INFRA
Nieuweweg 226, 3905 LT Veenendaal
Postbus 1085, 3900 BB Veenendaal
Tel. (0318) 544 905
Fax (0318) 544 909
secretariaat@mkb-infra.nl
www.mkb-infra.nl
