Maak van grijze daken groene oases!

Artikel delen

Nederland telt vele vierkante kilometers aan ‘braakliggend daklandschap’: daken waar de natuur ver te zoeken is. Zonde! Zeker nu het klimaat verandert en we steeds vaker te maken krijgen met extreme hitte, droogte, stortbuien enzovoorts. Als we die braakliggende daken op een slimme manier vergroenen, levert dat veel voordelen op. Stapelvoordeel zelfs!

Tekst: Annemieke Bos i.o.v. Koninklijke VHG

Zonnepanelen en groen op een dak

Door de combinatie van zonnepanelen met dakgroen wordt het verouderingsproces van het silicium in de panelen vertraagd, waardoor vermogensverlies pas tien jaar later optreedt. Foto: De Dakdokters Soentendaal.

Afhankelijk van het type groen dat wordt toegepast, valt er veel winst te behalen voor bewoners, buren, waterschappen, gemeenten, gebouweigenaren, verzekeraars én hypotheekverstrekkers. Winst op verschillende terreinen: technisch en financieel, maar ook als het gaat om wateropvang, biodiversiteit, verkoeling, energie en gezondheid. En het mooie is: die winst is te stapelen en levert dan ook nog eens ‘bonusvoordeel’ op. Zo snijdt het groene mes aan meerdere kanten! Groene daken komen in vele vormen, elk met hun eigen eigenschappen en specificaties. De belangrijkste typen op een rij.

Sedumplantjes

Veel mensen denken bij een groen dak aan een dak dat is bekleed met sedumplantjes. Zo’n dak heeft zeker meerwaarde. Het houdt regenwater vast en zorgt voor verdamping. Daardoor komt er minder water in het riool, wat de wateroverlast op straat bij een stortbui vermindert. Ook zorgt de groene bekleding ervoor dat er verkoeling optreedt, waardoor de omgeving tot wel 2 graden koeler aanvoelt. De isolerende laag leidt er ook toe dat de temperatuur binnen wat minder hoog oploopt. De vetplantjes, kruiden en grassen die hiervoor worden gebruikt, kunnen goed tegen droogte en hebben weinig onderhoud nodig. Bijkomend voordeel is dat een sedumdak goed te combineren is met zonnepanelen. Bonusvoordeel: zonnepanelen op een sedumdak presteren beter: ze leveren tot 6% meer energie.

Natuur op het dak

Wie niet alleen van eerdergenoemde voordelen wil profiteren, maar vooral ook wat wil doen voor de biodiversiteit, kiest voor een natuurdak. Zo’n dak is ingericht met bomen, struiken, kruiden, grassen en vaste planten, bij voorkeur inheems. Uiteraard moet de dakconstructie daarvoor geschikt zijn, want er gaat meer gewicht op. De inschakeling van een groendeskundige is hiervoor zeker aan te raden. Die kan adviseren wat er mogelijk is en een mooi ontwerp maken zodat het dak optimaal optimaal ‘presteert’. Vaak kan zo’n groenprofessional ook voor het onderhoud zorgen.

Groen dak

Bloemendak Nemo Amsterdam. Foto: Koninklijke Ginkel Groep.

Multifunctioneel

Wie nog een stap verder wil gaan, gaat voor een tuindak: een natuurdak waarop je ook kunt wandelen, spelen en elkaar kunt ontmoeten. Er zijn in Nederland al prachtige voorbeelden van zulke ‘multifunctionele daken’ te vinden: DakAkker Rotterdam bijvoorbeeld. Vooral daken van ziekenhuizen, scholen en grotere bedrijfspanden lenen zich goed voor multifunctioneel gebruik.

Dak kleurt groen

DakAkker Rotterdam is de grootste dakboerderij van Europa. Er wordt geëxperimenteerd met diverse opstellingen voor het verbouwen van groenten, fruit en kruiden. Foto: Binder Groenprojecten.

Water op het dak

De ultieme vorm is het groenblauwe dak. Dit is een sedumdak, tuindak of natuurdak waar ook water een plek heeft gekregen. Dit zorgt voor extra waterberging, vertraging van waterafvoer en verkoeling. Met een slim watermanagmentsysteem kan het water zelfs worden hergebruikt.

Groene ontspanning

Een bedrijfstuin waar alles samenkomt: wateropvang, biodiversiteit, hittebestrijding en ontspannen en ontmoeten voor mensen. Foto: Copijn.

Groen dak dat optimaal werkt

Er zijn vele ‘groensystemen’ op de markt, die allemaal in meer of mindere mate bijdragen aan de biodiversiteit, temperatuur en wateropvang in de stad. Belangrijk is om tijdig met een groenprofessional om tafel te zitten. Dan kan het groen naadloos worden geïntegreerd en kan het op de juiste plaats optimaal al die waardevolle functies vervullen. Deskundig onderhoud hoort daar uiteraard ook bij.

Uitkijken

Daktuin Erasmus MC: hier zijn groene ontmoetingsplekken gecreëerd waar het aangenaam is om te verblijven voor patiënten, bezoekers en personeel. Foto: Rob van Esch/EGM Architecten.

Vijf redenen om daken te vergroenen

  1. Groene daken beschermen de dakbedekking tegen uv-straling. Daardoor gaat een dak wel twee keer zo lang mee.
  2. Groene daken vangen water op tijdens hevige regenbuien en houden dat vast. Dat ontlast de waterafvoer en het riool. De kans op lekkage en waterschade neemt af.
  3. Groene daken zorgen voor verkoeling van de omgeving én voor prettige binnentemperaturen. Dat scheelt aircokosten en leidt tot een aangenamer leef- en werkklimaat.
  4. Groene daken bieden een prettig uitzicht. Ook trekken ze bijen en vlinders aan. Zo wordt de biodiversiteit versterkt.
  5. Veel gemeenten en waterschappen bieden subsidie voor de aanschaf van een groen dak op een woning of schuur. Ondernemers die een groen dak op hun bedrijfspand willen, kunnen in aanmerking komen voor investeringsaftrek vanuit de MIA/Vamil.

Het Levende Gebouw

De informatie uit dit artikel is terug te vinden in de VHG-handleiding Het Levende Gebouw. Het boekwerk, met meer dan 500 praktijkvoorbeelden, biedt veel inspiratie voor groen op, aan, in en om gebouwen. De handleiding is onderdeel van de serie met ook de succesvolle handleidingen De Levende Tuin en De Levende Openbare Ruimte. De handleidingen zijn digitaal in te zien en te bestellen via de website van Koninklijke VHG: https://www.vhg.org/vhg/markt/default.aspx.