Tijdelijke hulpbrug tijdens restauratie draaibrug

Tekst: ing. Frank de Groot, met dank aan Rijkswaterstaat
Beeld: Paul van Baardwijk, Studio Retouched

Het uithijsen van de oude draaibrug.

De brug in Montfoort is een schoolvoorbeeld van een draaibrug. Het val van de draaibrug draait op een pijler, die in Montfoort op ongeveer eenderde van de lengte van brug in de Hollandsche IJssel staat. Op zowel de pijler als het val zijn tandwielen bevestigd, die er samen voor zorgen dat het val kan draaien om schepen te laten passeren. Motoren drijven het tandwiel op het val aan.

De laatste renovatie van de brug was in 1982. Hoog tijd dus voor een nieuwe opknapbeurt. Voor de renovatie van het pittoreske val is deze samen met de aanbrug naar een andere locatie gebracht. Daar worden deze gestraald, worden eventueel staalreparaties uitgevoerd en krijgen het val en de aanbrug een nieuwe verflaag. Tijdens de renovatie word ook het bewegingswerk vervangen. Na de werkzaamheden voldoet de brug weer aan de huidige machine- en veiligheidseisen en kan hij weer jaren mee.

De renovatie van de brug wordt in opdracht van Rijkswaterstaat uitgevoerd door de VolkerWessels ondernemingen Vialis, Van Hattum en Blankevoort en Volker Engineering Structures (VES).

Oude draaibrug heeft dringend renovatie nodig.

Brugwachtershuisje

Het brugwachtershuisje aan de kant van de IJsselpoort is een opvallend onderdeel van de draaibrug Montfoort. Toch heeft het al jaren niet meer zijn oorspronkelijke functie. Brugwachters bedienen de brug sinds 2018 vanuit de bediencentrale in de gemeente Nieuwegein en houden het verkeer met behulp van camera’s in de gaten. In het huisje stonden nog de computer- en voedingskasten die alle elektrische installaties van de brug aanstuurden. Dit wordt allemaal verplaatst naar een nieuwe bedienkast aan de noordkant van de brug.

In het brugwachtershuisje stonden nog de computer- en voedingskasten die alle elektrische installaties van de brug aanstuurden. De brug wordt al sinds 2018 bediend vanuit een bediencentrale in Nieuwegein. De daarvoor benodigde camera’s zijn links te zien, bovenop de mast.

Gezien de historische waarde voor veel inwoners van Montfoort is het huisje gelijktijdig met het val en de aanbrug, voorzichtig verwijderd. Het huisje is gegeven aan de gemeente Montfoort, die er een andere functie voor zoekt. Het laatste weekend van januari 2023 worden de gerenoveerde brugdelen weer teruggeplaatst. Op 1 april 2023 moet de gerestaureerde en vernieuwde draaibrug weer in gebruik worden genomen.

De oude draaibrug en brugwachtershuisje zijn hier nog te zien.

Vernieuwingen

Naast de renovatie van het hele stalen brugdeel op een andere locatie worden er nog veel meer werkzaamheden uitgevoerd. Er komt een zinker voor kabels onder water en worden er herstelwerkzaamheden uitgevoerd aan de oude middenpijler. Verder komt er een nieuw tandwiel, worden de scheuren in de kademuren hersteld, wordt de slagboom aan de centrumzijde richting de brug verplaatst en komt er een afscheidingsmuur tussen de brug en het woonhuis direct naast de brug. Ook worden de leuningen op en naast brug en het wegdek van de brug vernieuwd. De brug wordt tegen aanvaring beschermd door een nieuw houten remmingwerk. Ook komt er nieuwe apparatuur voor bediening, besturing en bewaking en een nieuwe bedienkast.

Op deze foto’s is goed het oude draaiwerk te zien onder het val. Let ook op de draaipen die nog uitsteekt.

Precisiewerk

Het uithijsen van de oude draaibrug, aanbrug en burgwachtershuisje was een groot precisiewerk. Na weken voorbereiding startten om 6.00 uur ‘s ochtends de werkzaamheden, nog voor het daglicht zichtbaar was. Eerst zijn verkeersmaatregelen genomen, onder meer om de route vrij te maken waarlangs de grote mobiele hijskraan werd aangevoerd en waarlangs ook weer de brugdelen en brugwachtershuisje moesten worden afgevoerd. Er waren omleidingen ingesteld en een plaatselijk parkeerverbod.

De opbouw van de kraan was een flinke uitdaging, vanwege de zeer beperkte ruimte op en om de brug. Zo paste de hijskraan maar net op de krappe weg tussen de aangrenzende huizen en bomen in. Vervolgens is eerst het brugwachtershuisje opgetild en vervoerd naar de Gemeentewerf. De hijskraan hees daarna succesvol achtereenvolgens de twee brugdelen van zijn plaats. Het verwijderen van de brugdelen gebeurde met veel precisie, omdat de draaipen intact moest blijven. Dit onderdeel blijft op zijn plek en krijgt de komende maanden ter plaatse een opknapbeurt. Het val en de aanbrug zijn door twee zware vrachtwagens naar een grote loods bij MERCON in Gorinchem gebracht. Om 18.00 uur was het werk helemaal klaar, volledig volgens planning. Er keken ruim 1.000 mensen mee via de livestreamverbinding.

Vervoer van het val en de aanbrug naar de loods in Gorinchem.

Tijdelijke hulpbrug

Op circa honderd meter van de draaibrug is een tijdelijke hulpbrug gelegd. Deze is bedoeld voor wandelaars, (brom)fietsers en hulpdiensten bij calamiteiten. De hulpbrug is eerst op pontons geplaatst in de Hollandsche IJssel bij de Mastwijkerdijk. Vervolgens zijn de pontons door middel van een duwboot naar de locatie gebracht. Reden voor vervoer per ponton over het laatste deel is het gebrek aan manoeuvreerruimte aan beide zijden van de hulpbrug.

Op de locatie waar de hulpbrug een plek heeft gekregen, zijn eerst palen in de bodem van het water geheid. Toen de pontons met hulpbrug ter plaatse waren, zijn deze gevuld met water. Door dit extra gewicht zakten de pontons mét daarop de brug naar de hoogte van de palen. Met gebruikte onderdelen die op de gemeentewerf lagen en wat creativiteit, is er tevens voor een goede verlichting gezorgd op deze tijdelijke brug. Hierdoor kan iedereen hier ook in het donker veilig overheen fietsen en wandelen.

De tijdelijke hulpbrug in gebruik.