“Neem alle medewerkers mee in veranderingsproces”
De emissievrije uitvoering van projecten met elektrisch aangedreven materieel is voor de Gebr. Beentjes GWW in Uitgeest staande praktijk. Het nieuwe bedrijfspand is een belangrijke schakel in het emissievrije uitvoeringsconcept, waarmee de ondernemer bij voorkeur werken in samenwerkingsverband verricht. Bedrijfsleider Infra Frans Beentjes: “We zijn behalve gepassioneerde grond-, weg-, en waterbouwers ook energieleverancier.”
Tekst: Arie Grevers
Beeld: Gebr. Beentjes GWW
Complexe kunstwerken ontwerpen en uitvoeren behoort inmiddels tot de specialiteiten van Gebr. Beentjes GWW in Uitgeest. Een mooi voorbeeld is het grootgemaal De Poel aan het Markermeer in opdracht van waterschap HHNK.
Vijf jaar geleden is de grote verandering ingezet bij de gebroeders Beentjes GWW in Uitgeest. Tot dan was het infrabedrijf vooral nog een traditioneel bedrijf dat tegen de laagste prijs werken uitvoerde. Op kantoor zaten hooguit drie tot vier mensen voor inkoop, planning en werkvoorbereiding. “Natuurlijk voeren we – als opdrachtgevers daarom vragen – nog altijd werk uit op basis van RAW-bestekken”, zegt bedrijfsleider Frans Beentjes. “Maar het zwaartepunt ligt nu bij werken waar we onze meerwaarde kunnen bieden op het gebied van ontwerp, verduurzaming en omgevingsmanagement. We hebben inmiddels een bedrijfsbureau opgetuigd waar vijfentwintig mensen werken. Onder hen een 3d-ontwerper, landmeters en een werktuigbouwkundige engineer die onder meer programmatuur ontwikkelt voor onze geavanceerde pakketteerrobot.”
Een robot om te pakketteren? Frans: “We hebben een pakketteermachine voor gebruikte betonstraatstenen doorontwikkeld. Nu kan deze ook gebruikte gebakken straatstenen sorteren en in pakketten stapelen voor machinaal straten. De uitdaging bestond erin om de pakketteerrobot zo af te stellen, dat deze rekening houdt met de verschillen in afmetingen van eenzelfde type baksteen. Betonnen straatstenen van hetzelfde type hebben allemaal precies dezelfde afmeting; bij bakstenen – zeker de bakstenen van vroeger – zijn formaatmarges van enkele millimeters volstrekt normaal.”
Cultuuromslag
Frans Beentjes: “De veranderingen hebben geleid tot samenwerking in het bouwteamverband, design & construct opdrachten, emvi-aanbiedingen en geïntegreerde contracten.”
Frans Beentjes is in 2013 bij Beentjes aan de slag gegaan vanuit een passie voor de infratechniek. Hij vindt het nog altijd geweldig om soms buiten even mee te helpen. Alleen komt hij er nu niet meer zo aan toe.
De koerswijziging vergt ook een omslag in het denken van de medewerkers. En dat kost tijd. Frans: “Je kunt niet even een knop omzetten waardoor plotseling alle medewerkers precies begrijpen wat dat voor ieders dagelijkse werk betekent. En zelfs nu, na vijf jaar, kom je altijd nog sporen tegen van de oude bedrijfscultuur. Verandering is een continu proces. Je moet het onderhouden en telkens weer bijspijkeren. Onlangs hebben we weer een complete dag uitgetrokken voor alle mensen op de bouwplaats. Uitvoerders, grondwerkers en betontimmerlieden komen dan bij elkaar en krijgen op maat van hun discipline cursussen aangeboden. Ook onze partners in de flexibele schil kunnen daarin meedraaien.”
Bouwteam
De nieuwe beleidsstrategie werpt zijn vruchten af en levert naast het traditionele werk vooral opdrachten op. Hierbij staan samenwerking in het bouwteam, design & construct, emvi-aanbiedingen of geïntegreerde contracten centraal. Frans: “In een bouwteam met de gemeente Zaandam hebben we gezamenlijk het voorlopig en definitief ontwerp gemaakt en ook de uitvoering verzorgd van een rioolvervanging en herinrichting. Voor de hoogheemraadschappen Hollands Noorderkwartier, Delfland en Rijnland ontwerpen en maken we gemalen. We zijn altijd al actief geweest in de civiele betonbouw, maar met de juiste specialisten in huis is gemalen ontwerpen en bouwen een van onze specialismen geworden.”
Emissievrij
De vernieuwing bij Beentjes is ook zichtbaar in het aanschafbeleid voor materieel. Het bedrijf kan inmiddels geheel emissievrij infrawerken uitvoeren en kan dat onder andere toepassen op het SOK contract met de gemeente Amsterdam. Dat zijn meerjarige contracten op basis van een samenwerkingsovereenkomst waarbij aannemer en gemeente ruimte krijgen voor het toepassen van (duurzame) innovaties. Frans: “Om ons elektrisch materieel te kunnen opladen, hebben we in Landsmeer heel dichtbij de gemeentegrens van Amsterdam een hub ingericht. We hebben daar een terrein van 12.000 vierkante meter kunnen huren waarop een loods van 4.000 vierkante meter staat. Veel te groot voor ons. Daarom hebben we twee mkb-collega’s gezocht en gevonden die eveneens onder SOK-contract werken uitvoeren voor de gemeente Amsterdam. Elke avond brengen we er onze elektrische shovels, kraantjes, handgereedschap en voertuigen naartoe om ze op te laden.”
De bedrijfsauto’s gaan om 16:00 uur aan de stekker in de hub te Landsmeer, om de volgende dag weer met volle accu’s Amsterdam in te gaan.
Elektrisch materieel
Is materieel op waterstof ook een optie voor de infra-ondernemer in Uitgeest? Frans: “Mogelijk in de toekomst. Je weet maar nooit. Maar op dit moment is materieel op waterstof aangedreven motoren nog te duur. Terwijl je inmiddels met elektrisch aangedreven materieel de concurrentie met materieel op diesel wel aankunt. Dat moet je dan zien in een overall plaatje, inclusief onderhoud. Bovendien gaan de ontwikkelingen hard en worden de accu’s in rap tempo steeds beter als het gaat om oplaadsnelheid, inzetduur en vermogen. Neem nou de elektrische mobiele kraan die we vorig jaar besteld hebben. Gedurende het offertetraject is het vermogen van 280 kWh naar 400 kWh gegaan. Onze elektrische vrachtwagen wordt op dit moment opgebouwd en wij hebben alvast een voorloper om elektrisch te kunnen werken. In de praktijk zien wij nu dat wij met één snellaadsessie geen concessies meer hoeven te doen ten opzichte van de dieseluitvoering.”
Verder is het wagenpark verregaand geëlektrificeerd. Het opladen van het elektrisch materieel gebeurt zo veel mogelijk in Uitgeest. De medewerkers brengen de accu’s en machines ‘s avonds naar het nieuwe bedrijfspand om ze weer op te laden. De daken van kantoorpand en loods liggen vol zonnepanelen. Beentjes wekt veel meer stroom op dan er nodig is voor de bedrijfsgebouwen. Temeer doordat de energie voor warmte en koeling uit de bodem komt. Daarvoor zijn 20 bronnen geslagen tot 180 meter diep. Er zijn inmiddels verregaande plannen een deel van de overtollige stroom via Greenbiz IJmond te laten afnemen door bedrijven in de buurt met een energievraag.
Voor het waterschap HHNK voert Beentjes in de polder 200 maatregelen uit. De maatregelen variëren van duikers, stuwen tot inlaten.
Leerweg
Frans: “Natuurlijk zijn er nog wel een paar zwakke schakels in het elektrificeringsverhaal. De meeste energie wordt overdag opgewekt, terwijl je ’s nachts de accu’s wilt opladen. Je kunt natuurlijk een dubbele set accu’s aanschaffen. Maar er zijn ook andere, goedkopere oplossingen. Daar gaan we dit jaar stappen in zetten. Je kunt denken aan een container de je volzet met afgedankte accu’s. Als je ze nog maar voor 80 of 90 procent van de oorspronkelijke capaciteit kunt opladen, zijn ze altijd nog goed te gebruiken voor tijdelijke energieopslag. Je kunt ook denken aan een gewicht dat je door zonne-energie langzaam omhoog brengt. Dit gewicht laat je ’s nachts weer langzaam zakken. Met de energie die daarbij vrijkomt kun je een generator aandrijven voor het opladen van de accu’s uit de machines.”
Had Frans tijdens zijn opleiding ooit kunnen denken, dat hij zich als inframens zo intensief zou moeten bezighouden met energievraagstukken? “Nee, in de opleiding heb ik daar nul informatie over gekregen. Het speelde toen ook allemaal niet zo. Maar ik vermoed dat de informatie op scholen over hoe je de inzet van elektrisch aangedreven materieel moet inbedden in een brede visie op energieverbruik nog altijd tamelijk summier is.”
Nieuw bedrijfspand
Bij de bouw van het gasvrije bedrijfspand zijn behalve duurzame energieprincipes ook circulaire principes gehuldigd. Het meest opvallend zijn in dit verband de robuuste bouwblokken die verwerkt zijn in de gevel en de binnenwanden. Frans: “Die bouwstenen zijn eigenlijk door midden gezaagde blokken van de taludbekleding die we moesten afvoeren bij de aanleg van de Gevlebrug in Amsterdam. Zo komt het werk dat we doen terug in de architectuur van het gebouw.”
De entreehal van het nieuwe bedrijfspand lijkt wel op een collegezaal. Dat komt door de hele brede opgang naar de verdieping. “In feite is het een gehoorzaal”, zegt Frans. “Hier geven we onze bedrijfspresentaties en ook de cursussen aan de medewerkers. Die zitten dan op de ‘tribune’, terwijl de cursusleider onderaan staat en zijn verhaal doet.”
De wegen in een Amsterdamse wijk krijgen een vernieuwd wegdek door de stenen opnieuw te vlijen. Machinaal wel te verstaan.
Geschiedenis
De bedrijfsgeschiedenis van de Gebr. Beentjes begint in 1960 als drie zonen van civiel technisch ambtenaar in de gemeente Heemskerk, Henk Beentjes, bestratingsopdrachten gaan aannemen om deze met z’n drieën uit te voeren. Hun namen: Henk , Frans en Gerard. Later komen er nog eens twee broers bij, Jan voor het administratieve werk en Jaap voor het timmerwerk aan bekistingen voor kleine betontechnische werken.
De gezamenlijke vaardigheden bleken een prima bodem voor verdere groei in de jaren zeventig. Er kwamen maar liefst drie vestigingslocaties: in Heemskerk, Akersloot en Wieringerwerf. De Gebr. Beentjes werd een belangrijke speler in de Noord-Hollandse gww-markt. Er waren nog wat verschuivingen en in 1990 betrok het bedrijf een pand op de huidige locatie in Uitgeest.
De zoon van Frans sr. heet Henk en hij was in 1987 het onderhouds- en restauratieaannemersbedrijf Akerbouw begonnen. In 1996 vestigt Henk zich met zijn bedrijf ook in Uitgeest, op het terrein van het gww-bedrijf van zijn vader Frans. Deze Henk nam in 2000 ook de bedrijfsactiviteiten van de Gebr. Beentjes over. Beide bedrijven, Gebr. Beentjes en Akerbouw, zijn nu ondergebracht in het nieuwe pand aan de Geesterweg 6 in Uitgeest. De zoon van Henk – de derde generatie – heet weer Frans en is in 2013 begonnen als stratenmaker bij de Gebr. Beentjes. Hij heeft zich inmiddels opgewerkt tot bedrijfsleider Infra bij de Gebr. Beentjes GWW. Zijn vader Henk heeft de algemene leiding over beide bedrijven. Jan Mors is directeur van Beentjes GWW. Hij volgde Felix Kok op die actief bestuurslid is van MKB INFRA waar hij tevens voorzitter is van de commissie Duurzaamheid & Innovatie.
De Gebr. Beentjes GWW is een familiebedrijf met vijftig vakmensen in vaste dienst en nog eens twintig tot dertig in de flexibele schil.
Column
MKB hard nodig!
MKB INFRA stond recent op de InfraTech. Het motto van deze beurseditie was Move Foreward. Ter voorbereiding op de beurs hebben we een paar mooie filmpjes gemaakt, die inmiddels ook op onze site staan. Daarin is te zien, dat Move Foreward precies is waar het mkb in de infrasector voor staat.
Met nieuwe ideeën, zelf ontwikkelde hulpmiddelen, een duurzaam personeelsbeleid, spontane investeringen in emissieloos of -arm materieel, circulaire initiatieven, klimaatadaptieve maatregelen en grondige kennis van het vak, staan onze leden te trappelen om creatief aan de slag te gaan met de opgaves en ambities, waar de overheidsopdrachtgevers voor staan. Toch is het niet vanzelfsprekend dat al die mooie bedrijven het uiteindelijk gaan redden. Niet alleen de prijsstijgingen van het laatste jaar remmen de investeringskracht bij de bedrijven en de ruimte bij de overheidsopdrachtgevers om alle ambities ook uit te vragen. Strikte rechtmatigheidseisen en dichtgespijkerde contracten werken verstikkend voor innovatie en flexibiliteit. Capaciteitsgebrek bij opdrachtgevers leidt steeds vaker tot clustering van werken, waardoor de omvang van zo’n cluster de opdracht onbereikbaar maakt voor een mkb.
Door budgetproblematiek bij vervanging en onderhoud lijkt verdere opschaling nog meer werk buiten bereik van het mkb te brengen. Dat mkb, dat volgens alle betrokkenen zo keihard nodig is om de enorme opgave die er op infrastructureel gebied ligt, aan te kunnen. Datzelfde mkb waar steeds vaker te horen is, dat het perspectief ondanks een gezonde bedrijfsvoering steeds somberder wordt. Jacco Vonhof zei tijdens InfraTech bij de overhandiging van ons EIB-rapport aan Minister Harbers dat mkb-ondernemers onderdeel moeten zijn en blijven van de GWW markt. Ze zijn regionaal ingebed, leiden mensen op, hebben innovaties in huis, leveren maatwerk. Maar dan moeten ze wel aan het werk kunnen blijven. Dus hou de werkomvang toegankelijk; gebruik hun kennis, kunde en flexibiliteit; beperk administratieve lasten; geef geen € 10,- uit voor de verantwoording van de laatste € 2,-; en stel doelmatigheid voorop. Want het project draait niet om een mooi contract, maar om het eindresultaat!
Philip van Nieuwenhuizen
Voorzitter/directeur MKB INFRA
Nieuweweg 226, 3905 LT Veenendaal
Postbus 1085, 3900 BB Veenendaal
Tel. (0318) 544 905
Fax (0318) 544 909E. se**********@mk*******.nl
www.mkb-infra.nl
