Bomenkompas: plant niet te veel allergene bomen

Bij het inrichten van woon- en werkgebieden is het belangrijk om niet te veel bomen te planten die sterke allergene pollen kunnen verspreiden. Daarvoor pleit bioloog en onderzoeker Letty de Weger van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC). Om een betere leefomgeving te creëren voor mensen met hooikoorts, maakte ze een online Bomenkompas: een overzicht van de meest voorkomende bomen in Nederland, ingedeeld op basis van allergeniciteit.

Oppassen met berk, els en hazelaar

Het overzicht maakt direct duidelijk dat de berk de grootste boosdoener is met een ‘zeer sterke’ allergeniciteit. Met de els en hazelaar is het ook oppassen: die hebben een ‘sterke’ allergeniciteit. Tot slot scoren vijf boomsoorten ‘matig’: haagbeuk, beuk, es, olijf en eik. De overige bomen zijn vriendelijk voor mensen met hooikoorts. Die scoren allemaal ‘niet of zwak’.

Doordat de berk een mooie en sterke boom is die goed tegen lage temperaturen kan, zien we die veel in het straatbeeld. Hoewel de berk op jaarbasis slechts enkele weken allergeenpollen produceert, moet daar dus wel rekening mee worden gehouden bij het aanplanten. Zet niet de hele straat er mee vol en plant hem ook niet op bijvoorbeeld een schoolplein. Datzelfde geldt voor de els en hazelaar.

Indeling Bomenkompas

Het Bomenkompas is zowel voor particulieren als professionals, die één of meerdere bomen planten. In een lijst – hier te vinden – is van de meest voorkomende bomen in Nederland te zien hoe allergeen ze kunnen zijn.

Voor de indeling in allergeniciteit van het boompollen wordt uitgegaan van de klachten die meerdere mensen kunnen ervaren wanneer de pollen in de lucht aanwezig zijn. Er kunnen echter individuele gevallen voorkomen waarbij pollen, die in de tabel als zwak of matig allergeen zijn ingedeeld, toch tot hooikoortsklachten kunnen leiden. De indeling in allergeniciteit is gemaakt op grond van:

• wat bekend is in de Nederlandse en internationale literatuur;
• hoeveelheid pollen dat van die soort in Nederland geproduceerd wordt;
• gevoeligheid voor de verschillende boompollensoorten in een patiëntengroep.

Tevens wordt in een aparte kolom met een lichtbruine kleur aangegeven welke bomen, wanneer ze in andere – veelal zuidelijke – gebieden groeien, allergene klachten kunnen veroorzaken, terwijl ze dat in Nederland (nog) niet doen. In deze kolom is het gebied waar de allergene klachten beschreven zijn aangegeven. Door de klimaatverandering kunnen deze bomen mogelijk in de toekomst grotere hoeveelheden pollen gaan produceren in Nederland. Deze grotere hoeveelheden kunnen mogelijk wel tot klachten gaan leiden. Het aanplanten van grote aantallen van deze soorten bij elkaar kan daarom beter vermeden worden.

Doel Bomenkompas

Het volledig voorkomen van allergeen pollen in de lucht is volgens de auteur niet mogelijk. Veel bomen en planten zijn afhankelijk van windbestuiving, waarbij het pollen in grote hoeveelheden aan de lucht wordt afgegeven. Dit is het pollen waarmee we veelvuldig in aanraking komen en waar mensen, die er gevoelig voor zijn, hooikoortsklachten van krijgen.

Het beperken van allergene pollen in de lucht kan echter wel. Het begint bij de besluitvorming van de aanplant van nieuwe bomen. Een goede overweging bij de aanplant van bomen die wel of geen allergene pollen produceren kan de luchtkwaliteit in de toekomst bevorderen. Kies bijvoorbeeld voor niet allergene bomen op plaatsen die veel bezocht worden, zoals scholen en winkelcentra. Voorkom daarnaast dat een straat volledig aangeplant wordt met allergene boomsoorten.