Volop innoveren in Bruggencampus Flevoland-Floriade

Tekst: ing. Frank de Groot Beeld: Bruggencampus

‘De Bruggencampus is opgericht omdat we in Nederland een enorme opgave hebben om de komende twintig jaar, als we even naar 2040 kijken, zo’n 40.000 bruggen moeten gaan vervangen. In Flevoland gaat het om circa 2.000 bruggen”, aldus Jan-Nico Appelman, gedeputeerde Economische Zaken voor de Provincie Flevoland. “We willen die vervanging op een nieuwe en innovatieve manier doen. Door nieuwe materialen te gebruiken, anders samen te werken en nieuw te financieren circulaire bruggen bouwen. Dat is de reden dat de Provincie Flevoland en de Gemeente Almere dit initiatief hebben genomen.”

Nog wat cijfertjes. De vervanging van de genoemde 40.000 objecten vraagt ongeveer 200 miljoen ton aan schaarse nieuwe materialen en grondstoffen, met een prijskaartje van circa € 80 miljard. Door de bijkomende faalkosten moet al snel rekening worden gehouden met € 90 miljard aan kosten. Wanneer we enkel gebruik maken van nieuwe materialen bij de bouw en renovatie van bruggen en viaducten, hebben we ook nog 200 miljoen ton aan afval. Dat afval wordt over het algemeen laagwaardig hergebruikt en is een grote kostenpost. Daarnaast is door de komst van Corona, het belang van onafhankelijkheid van import toegenomen.

Beverbrug, René van Zuuk Architecten

Wat is de Bruggencampus?

“De Bruggen campus wil eigenlijk een praktijklaboratorium zijn”, legt Appelman uit. “We willen samen met overheden, marktpartijen, onderwijsinstellingen, universiteiten en wetenschappers gaan onderzoeken en ontwerpen wat er nou nodig is om tot circulaire bruggen te komen. Dat willen we doen door bestaande bruggen een tweede leven te geven en door nieuwe samenwerkingsvormen te ontwikkelen. Maar ook door een dataplatform in te richten waarin we op basis van alle verzamelde informatie nieuwe tools gaan ontwerpen en toepassen om tot die circulaire bruggenbouw te komen.”

Op de Floriade Expo 2022 wordt een aantal van die circulaire bruggen toegepast. “De Floriade Expo 2022 is daarmee ook een praktijklaboratorium om te laten zien dat ontwerp en uitvoering van circulaire bruggen ook echt werkt. Daarmee worden we ook een versneller voor dat hele proces en we hopen daarmee de markt en initiatieven een zetje in de rug te geven.”

Circulaire toegang tot de Floriade

De Floriade Expo in Almere heeft straks vijf bruggen. Twee – van de hand van architect Rene van Zuuk – zijn circulair ontworpen. Voor de Beverbrug en Rondje Weerwater gebruikte de architect cementloos beton, reststromen en groene vegetatie. De regionale aannemer Reimert heeft het aangedurfd deze en andere circulaire innovaties in deze twee bruggen aan te bieden en is deze nu aan het bouwen.

Rondje Weerwater, René van Zuuk Architecten.

De bruggen verbinden de Floriadelocatie – Utopia en het Vogeleiland – met het vaste land. Na de Expo wordt dit stuk Almere de Hortuswijk, een nieuwe woonlocatie. Bij het ontwerp is hier rekening mee gehouden. De bruggen zijn innovatief, maar moeten ook vijftig jaar meegaan. Daarnaast wordt een biobased brug ontwikkeld en een brug die wordt opgebouwd uit onderdelen van bruggen elders, zoals de gedemonteerde A27 loopbrug bij Meerkerk.

Rondje Weerwater

Beton storten Rondje Weerwater.

In augustus 2020 is de firma Reimert gestart met de bouw van de brug ‘Rondje Weerwater’ op het Floriade park. Rondje Weerwater is een fiets-voetbrug. De brug wordt onder meer gemaakt van cementloos beton (ook wel geopolymeerbeton genoemd) waarin stedelijke reststromen worden verwerkt. Denk aan reststromen vanuit de recycle-perrons, stadsreiniging en het openbare gebied van Almere. De leuningen van herwonnen wapeningsstaal zijn bijvoorbeeld afgewerkt met houten leuningen die een eerder leven hadden in Almeerse bruggen. Om deze reden heeft de brug de toepasselijke bijnaam ‘Puin’ gekregen. Door het gebruik van geopolymeerbeton in plaats van regulier beton wordt 65% van de CO2-uitstoot gereduceerd.
Het cementloze beton wordt gemaakt door de Theo Pouw groep in samenwerking met recyclingmaatschappij Cirwinn in Almere. Dit betekent dat de brug wordt gemaakt van Almeers puin, door een Almeerse aannemer en Almeerse architect op Almeerse grond. Bijkomend voordeel van de ‘eigen’ materialen en grondstoffen in deze huidige tijd is dat men niet afhankelijk is van eventuele vertraging door import van grondstoffen en materialen.

Beverbrug

Ook is in 2020 gestart met de bouw van de ‘Beverbrug’. De Beverbrug is een verkeersbrug voor zwaarste verkeersklasse, met een slinger in verband met de aanwezigheid van een bewoonde beverburcht in het water van het Floriadeterrein. De brug is volledig herbruikbaar en gemaakt van cementloos beton. Daarnaast wordt de brug ook wel de ’Spons’ genoemd omdat de brug water, CO2 en fijnstof opneemt. Dit wordt gedaan door het plaatsen van een grote groenstrook. De plantenbakken nemen CO2 en fijnstof op en wordt het water opgevangen.

Groenstroken

Er wordt gekeken naar verschillende invullingen van de groenstroken. Een pluktuin, passend bij feeding the city, is een optie. Een ander idee is het verlengen van het bijenlint met vegetatie die als voedingsbron dient voor bijen en vlinders. Voor de plantenbakken aan de kant van het fietspad wordt gedacht aan kruiden en planten uit het assortiment van Dr. A. Vogel. Deze leveren een positieve bijdrage aan de menselijke gezondheid. Wat het uiteindelijk precies gaat worden wordt nog onderzocht. En dat is één van de interessante uitdagingen van het traject. Het betreft een gezamenlijke zoek- en ontwikkeltocht vanuit verschillende disciplines, waarbij de samenwerking daadwerkelijke innovaties en meerwaarde oplevert.